Qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti texnologik jarayonlarni avtomatlashtirish va boshqaruv
Analogli, raqamli topshirish va taqqoslash qurilmalari
Download 1.85 Mb. Pdf ko'rish
|
Avtomatikaning boshqarish
- Bu sahifa navigatsiya:
- NAZORAT SAVOLLARI.
- ADABIYOTLAR
|
19.3. Analogli, raqamli topshirish va taqqoslash qurilmalari.
Analogli va raqamli topshirish va taqqoslash vositalari sifatida avtomatikani xisoblash qurilmalaridan xam foydalansa bo‗ladi. Analogli qurilmalarda matematik miqdorlar fizik analoglar (asosan kuchlanish) bilan amalga oshiriladi, ular esa uzluksiz o‗zgarishlari mumkin. Demak ular uzluksiz qurilmalar xisoblanib, ularda matematik miqdorlar bilan xisoblar fizik miqdorlar orqali xisoblash bilan almashtiriladi. Raqamli qurilmalarda matematik miqdorlar qurilma elementlari xolatini ma‘lum kombinatsiyalashgan raqamlar ko‗rinishida ifodalaydi. Raqamli qurilmalar murakkabroq bo‗lib analogli qurilmalarga nisbatan kam xatoga yo‗l qo‗yadi. Analogli mexanizmga logarifmik lineykani misol qilib olish mumkin, raqamli qurilmaga esa arifmometrni misol qilish mumkin. Avtomatikada asosan analogli xisoblash qurilmalardan foydalaniladi. Bunday xollarda xisoblash qurilmasi XK topshirish elementi vazifasini bajaradi va u taqqoslash organi TO ga ulanadi (22-rasm, a). Bunday sxema bo‗yicha turli dasturli boshqarish sxemalari ishlaydi va bunda xisoblash qurilmasi XK dastur asosida boshqarish obyekti BO da paramert Y ni boshqarish signalini ishlab chiqaradi. Boshqa xollarda xisoblash qurilmasi taqqoslash organi vazifasini bajaradi (22- rasm b). Bu yerda u X1-Y farqini hisoblaydi, buni asosida rostlagich R boshqarish obyekti BO ga ta‘sir qiluvchi ta‘sir X ni ishlab chiqaradi. Х 0 Х 1 Х 2 Х У а) б) 19.4-rasm. Xisoblash qurilmasi XQ ni avtomatik sxemalarda ulanish usullari. a) topshirish elementi sifatida, b) taqqoslash elementi sifatida. ХҚ Т О Р БО ХҚ Р БО 125 NAZORAT SAVOLLARI. 1.Elektrik, elektromexanik topshirish va taqqoslash qurilmalari qanday? 2.Gidravlik va pnevmatik topshirish va taqqoslash qurilmalari qanday? 3.Analogli va raqamli topshirish va taqqoslash qurilmalari nima? 4.Taqqoslash qurilmalari sifatida nimalardan foydalaniladi? 5.Qanday qurilmalar uzluksiz o‗zgarishlari mumkin? 6.Qanday xolda xisoblash qurilmasi boshqarish signali chiqaradi? ADABIYOTLAR: 1. Yusupbekov N.R., Muxamedov B.I., Gulomov Sh.M. Texnologik jarayonlarni nazorat qilish va avtomatlashtirish. –Toshkent: O‗qituvchi, 2011. –576 b. 2. Vaxidov A.X., Abdullaеv D.A. Avtomatikaning tеxnik vositalari. Toshkent, 2012. 3. Шандров Б.В., Чудаков А.Д. Технические средства автоматизации. М.: Академия, 2007. 4. Емельянов А.И. и др. Исполнительные устройства промышленных регуляторов. –М.: Машиностроение, 1975. |
