Qishloq xo‘jaligi uchun ajratilgan maydonlardan unumli foydalanishda, avvalo

 
5-jadval. FAO bo‘yicha 0-100 sm sho‘rlangan tuproq qatlamida
sho‘rlanish darajasining ekin hosildorligiga ta’siri 
Ekin turi 
ESe, dS/m 
2 
4 
6 
8 
12 
16 
Texnik 
Hosilga nisbatan % hisobida 
Arpa 
100 
80 
60 
G‘o‘za 
98 
78 
57 
Shakar lavlagi 
94 
71 
47 
Kuzgi bug‘doy 
100 
86 
57 
29 
Sholi 
88 
63 
38 
Makkajo‘xori (don) 
96 
72 
48 
29 
Poliz 
Lavlagi 
100 
82 
64 
27 
Pomidor 
86 
67 
48 
10 
Karam 
80 
53 
27 
Kartoshka 
96 
72 
48 
24 
Chuchuk qalampir 
93 
65 
37 
8 
Piyoz 
87 
55 
23 
Sabzi 
86 
58 
30 
1 
Ozuqa 
Beda 
100 
86 
71 
57 
29 
Bog‘, uzum 
O‘rik 
90 
43 
Uzum 
95 
76 
57 
38 
Olxo‘ri 
91 
55 
20 
Eslatma: tuproq sho‘rlanishi to‘yingan tuproq ekstraktining elektr o‘tkazuvchanligi 
bo‘yicha baholangan 
- 100% hosil 
- hosil nobud bo‘lgan 

---

110
Ekinlarning tuz ta’siriga chidamliligi
– tuproq tarkibidagi tuz miqdori va tuproq 
eritmasi konsentratsiyasi ekinlarning normal o‘sishi va rivojlanishiga hamda yuqori 
hosil olishga zarar yetkazmaydigan eng katta miqdoridir. 
Ekinlarning tuz ta’siriga chidamliligi:
- o‘simliklarning turi, xili, navi va yoshiga; 
- tuproqning turi va undagi tuzlarning tarkibiga; 
- tuproqning namlik darajasiga; 
- tuproqdagi ozuqa moddalar miqdoriga; 
- joyning iqlimiy sharoitlariga bog‘liqdir. 
Bu omillardan tuproqning namlik darajasi o‘simliklarning tuz ta’siriga 
chidamliligining muhim omili hisoblanadi. Tuproq qanchalik nam bo‘lsa, 
eritmasining konsentratsiyasi shuncha past va ekinlarning tuz ta’siriga chidamliligi 
shuncha yuqori bo‘ldi. Aksincha, tuproqning namligi kamayishi bilan tuproq 
eritmasining konsentratsiyasi (tuproqdagi tuzlar miqdori o‘zgarmaganda) ko‘tariladi 
va o‘simliklarning tuz ta’siriga chidamliligi kamayadi. Tuproqda namlik yetishmasa, 
ozgina tuz ham o‘simlikka yomon ta’sir etadi. 
Agar faol qatlamdagi tuzlar miqdori sho‘r yuvish orqali ruxsat etilgan 
miqdorgacha kamaytirilmasa, ekinlarning hosildorligi past bo‘lishi, tuz ta’siriga 
chidamsiz ekinlar esa nobud bo‘lishi mumkin (5-jadval).