Qishloq xo`jalik mahsulotlarining kimyoviy xossalari Kimyoviy xossalarning ahamiyati Xulosa Foydalanilgan adabiyotlar

Mavzuqishloq xo`jalik va qayta ishlangan maxsulotlarning tarkibidagi kimyoviy elementlarini o`rganish. Fermentlar maxsulotlarni saqlash va qayta ishlashda muxim ro`l o`ynaydi. M: polifenol oksedaz fermenti maxsulotlarni saqlashda polifenollarni oksidlash hisobiga qorayishga olib keladi. Amelaza esa kraxmalga parchalanadi, shakar xosil qiladi. Asperagez bu madaniy zamburug` rossalari xisoblanib maxsulotni yetilish va bijg`ishini tezlatadi, bu rossalar piva spirtli maxsulot ishlab chiqarish nonlarda muhim ahamiyatga ega. Uglevodlar meva va sabzavotlar tarkibida turli ko`rinishda ya`ni saxaroza, fruktoza, gulukoza ko`rinishida bo`ladi. Ular inson organizmida tez singadi. Bular o`z navbatida monosaxarid, disaxarid va polisaxarid ko`rinishida bo`ladi. Saxaroza disaxarid xisoblanadi ya`ni bir molekula gulukoza va bir molekula fruktozadan iborat. Fruktoza atmosferadan 30 % suvni gulikoza 15 % saxaroza esa 13 % suvni biriktira oladi. Quritilgan maxsulotlar tarkibida fruktoza bo`lganligi uchun qadoqlanishi kerak. Maxsulotlar tarkibida fruktoza bo`lganligi uchun qadoqlanishi kerak. Maxsulotlar tarkibida uglevodlar turli ko`rinishda bo`lgani uchun ularni qantlilik darajasi deb yuritamiz qantlilik yutilish turi naviga barchasi turlicha bo`ladi. Bu davrlarda maxsulotlarda turli darajada kislota mavjud bularning nisbati maxsulotning shirinlilik darajasini ifodalaydi. Maxsulot takibidagi qantlilik darajasi 18 deb aniqlanadi. Uning kislota darajasi 4.7 % ga teng edi shu maxsulotning shirinlilik darajasi esa 3.8 ga teng ekan. Seluloza maxsulotning to`qimalarini mustaxkamlash uchun xizmat qiladi, maxsulotlar tur maxsulot sifatida 1-2 turgacha namoyon bo`ladi.
Kraxmal maxsulot tarkibi turiga ko`ra turlicha bo`ladi. M: meva va sabzavotlarda kam (3-4 %) tugunaklardan kartoshkadan 18-20 % gacha guruchda 13-14 % makka donida 16-17 % kraxmal ozuqa xisoblanadi suvda erimaydi inson organizmida diastoza fermenti ta`sirida parchalanib shakarga (maltoza va gulukozaga) aylangan xolda o`zlashtiriladi bu xolat meva va poliz maxsulotlari saqlashda namoyon bo`ladi. Uning tarkibidagi kraxmal saqlash davomida saxarozaga aylanib boradi. Poliz sabzi, lavlagi va dukkakli maxsulotlarda shakar saxaroza ko`rinishida bo`ladi. Karam bodring oshqovoq torvuzda gulukoza ko`rinishida bo`ladi. Vakselin (C₁₃H₁₆O₇) bu asosan kulukova va buruchnikka , rezavor mevalar tarkibida bo`lib, konserva sanoatida enedrin qo`shib tayyorlanadi.
Oshlovchi moddalar asosan subtropik anor va yong`oq po`stida bo`lib, ular asosan konchilik sanoatida terilarni oshlash uchun foydalaniladi.
Vitaminlar asosan sabzavotlar tarkibida bo`lib inson va xayvon organizmlarini mustaxkamligini ta`minlaydi. Vitaminlar H<sub>2</sub>O da eriydigan, erimaydigan va yog`da eriydigan bo`ladi. Vitamin B<sub>1</sub> birinchi marta Funkon tomonidan 1918-yilda sentetik usulda ajratib olingan. Vitamin so`zi Lotinchadan olingan bo`lib amino gurpa fito xayot degan ma`noni beradi. Vitaminlar ko`p yoki oz bo`lsa turli xastaliklarga muptalo bo`ladi, gulkaram, qora non va pivo tarkibida ko`p uchraydi.