Qiyosiy adabiyotshunoslik

Retseptiv estetika – (qabul qilish) Estetikaning bir yo‘na-
lishi bo‘lib, matn va kitobxon orasidagi estetik dialogdir, u yoki bu asarning kitobxon tomonidan qabul qilinishi.
Intertekst(lik) – (1967-yilda fransuz olimasi Yuliya Krest-
eva fanga kiritdi) matnlarning o‘zaro aloqaga kirishuvi. Adabiy matnlarning o‘zaro aloqasi.
Paratekst(uallik ) – epigraf, mavzu, umuman matn atrofi-
dagi unsurlar bilan bog‘liqligi.
Metatekst – asosiy matn yoki badiiy kitob bilan bog‘liq matnlar va kitob (asar)lar aloqasi. Shekspirning «Romeo va Jul- yetta» asari boshqa shunga o‘xshash asarlar uchun metatekst vazifasini bajara oladi.
Gipertekst – birinchi marta kompyuter lingvistikasida
paydo bo‘lgan. Havolalar orqali katta matnlar yoki havolalar- ga o‘tish.
Arxitekst – matnlarning janr jihatdan bog‘liqligi. Tipologik
o‘xshashliklari va farqlari.
Imagologiya – («image» – tasvir) bir xalq adabiyotida o‘zga xalqning imidjini yaratish. (Rus nigohida Navoiy ijodi, Немсы глазами русских). Baxtin imogologiyaning asosla- rini yaratib, Чужое – свое (O‘zganiki – o‘zimizniki) nazariya- sini yaratgan. «Эстетика словесного творчества» kitobida ochib berilgan.
Vorislik – an’analarga sodiq qolish (Navoiy ijodida antik
an’analar, Xamsachilik).
Semiotika – belgilar haqidagi fan. Adabiyotdagi semioti- ka bu adabiyotning barcha unsurlarini mayda detallarigacha tahlil qilish, umumiy va xos tomonlarini aniqlash. I.Steble- vaning «Семантика газеля Бабура» kitobi semiotik tahlil na- munasidir. Asoschisi Yuriy Lodman (Latviya XX asr).
Tipologiya – genetik jihatdan o‘zaro bog‘lanmagan, tili,
tarixi, madaniyati tamomila farq qiladigan xalqlar adabiyotida mushtarak jihatlarni aniqlashga yordam beradigan kompara- tivistik tushuncha hisoblanadi.
Qiyoslash tipologiyasi – umumiy xususiyatlariga ko‘ra
(bitta til oilasiga kirishi, janr, etnik xususiyatlariga ko‘ra) u yoki bu adabiyot namunalarining qiyoslanishi. Tipologiya natijasida ayrim til va adabiyotga xos umumiy qonuniyatlar shakllanadi.
Motiv – psixologiyada biron xatti-harakatga turtki beruv-
chi sabab, adabiyotda syujetning takrorlanuvchi unsuri. Masalan, muhabbat motivi, do‘stlik motivi. Adabiy tushuncha sifatida birinchi marta A.N.Veselovskiyning «Syujetlar poeti- kasi» (Поэтика сюжетов, 1906) asarida ilmiy jihatdan asos- langan. Olimning fikricha, motivlar kombinatsiyasi syujetni yuzaga keltiradi.