Qo’l to’pi o’yinining tarixi

To’pni to’sish.
Darvozaga yo’naltirilgan to’pga qarshilik ko’rsatishda qo’llaniladigan asosiy vosita hisoblanadi. Yuqoridan, o’rta va pastdan kelayotgan to’pni bir va ikki qo’l bilan to’sish mumkin. To’sishni bajarayotgan himoyachi qanchalik hujumchiga yaqin bo’lsa, to’p yo’nalishini aniqlash shunchalik oson bo’ladi. Shuning uchun himoyachi to’pni ushlashga tayyorlanishda diqqat bilan hujumchini, shuningdek, to’pni kuzatishi va o’z vaqtida to’p otayotgan o’yinchini to’xtatish uchun chiqishi lozim. Hujumchi to’p otishidan oldin himoyachi bevosita qo’llarini yuqoriga ko’tarib, kaftlarini oldinga qaratib bir-biriga yaqinlashtiradi va to’pni to’sishda qo’l barmoqlarini jarohatdan saqlash uchun mushaklarini taranglashtiradi.
Erdan sakratib otilgan to’pni to’sish sakrab amalga oshiriladi. Shuning uchun ximoyachi oldindan oyoqlarini bukkan holatda tayyorlanib turishi kerak.
Qo’shilish. Bu usul o’yinchilarni nazorat qilishni yo’qotish xavfi tug’ilganda qo’llaniladi. Himoyachilar qo’shilishib joy almashtirsa, bu holda ular kuzatuvchiga o’yinchilari o’zgaradi. To’siq qo’yilgan hujumchi orqaga harakat qilsa, shu zahoti uning raqibi oldinga chiqib, hujumchi ketgan tomonga o’tadi. Odatda, bunday usul to’siq qoyishda va hujumchilarning qarama-qarshi o’rin almashtirishida qo’llaniladi. Hujumchi himoya harakatlariga qo’shilganda uni ta‘qib qiluvchi yoki darvozaga yaqin turgan himoyachi javobgar bo’lmog’i kerak. Hujumchining hujum harakatlarini qiyinlashtirish uchun himoya qilishga o’tgan o’yinchi hujumchining kirish yo’lini va faol harakatini to’xtatishga harakat qilishi kerak. Buni amalga oshirish uchun himoyachi qarama-qarshi harakat qilib, ta‘qibchidan ozod bo’lishi maqsadga muvofiqdir.
Darvozabon o’yini texnikasi.
Darvozabon jamoada eng qiyin va ma‘sul vazifani bajaradi. Uning harakati faqat darvozaning xavfsizligini emas, balki hujumning natijasini ham belgilaydi. Darvozabon uchun muhimi avvalo bo’yi (180-190 sm), tezlik reaksiyasi, mo’ljallay olish, chaqqonlik, kuch, chidamlilik kabi sifatlardir. Darvozabonning dastlabki o’yin texnikasiga: turish, siljish, chalg’itishlar, to’pni qo’l, oyoq, gavda bilan qaytarish va to’pni uzatishlar kiradi.
Darvozabon texnik usullarining muvaffaqiyatli bajarilishi ko’p jihatdan uning harakatga qanchalik tayyor ekanligi bilan belgilanadi. Darvozabonning dastlabki holatni to’g’ri tanlay bilishi uning harakatga tayyor ekanligi omillaridandir.
Turish. Darvozabon harakatdagi to’pning vaziyatiga bog’liq ravishda har-xil holatda turishi mumkin. Darvozada turishning asosan ikki turi mavjud: darvoza o’rtasida va darvoza ustunlari yonida. Darvoza o’rtasida asosiy holatda turib harakat qilish qulaydir: oyoqlar elka kengligida, sal bukilgan, gavda og’irligi ikki oyoqqa baravar bo’lingan, gavdaning yuqori qismi ozgina oldinga egilgan, qo’llarning kaftlari oldinga qaratilgan holda sal bukilib, yon tomonga uzatilgan, kaftlar balandligi taxminan elka balandligiga teng yoki undan ham balandroq bo’lishi mumkin
Agar hujumchi to’p otishni burchakdan bajarayotgan bo’lsa, unda darvozabon darvoza ustuni yonida turib (oyoqlar oralig’i 15-20 sm), darvozaga yaqin bo’lgan qo’lini yuqoriga ko’tarib tirsak bo’g’ini salgina bukilgan bo’ladi, shunda darvozaning yuqori burchagini yopadi; ikkinchi qo’li yon tomonga uzatilgan, gavda og’irligi darvozaga yaqin turgan oyoqqa o’tkazilgan. Ana shunday holatda darvozabon bevosita to’pni qaytaradi yoki tez-tez oldinga chiqadi.