Qo‘lyozma huquqida udk535. 33

3.2 Temir – kobalt asosidagi qotishmalarning magnitlanish natijalari va tahlili.

Hosil qilingan gisterezis sirtmog'i asosida qoldiq magnit maydon induksiya qiymati koeresitiv kuchning qiymatlari aniqlanadi. Buning uchun kuchi nolgacha kamaytiriladi uning yo'nalishi o'zgartiriladi. Keyin tokni asta-sekin oshirib borib, maksimal qiymatiga erishiladi. Keyin yana tokni nolgacha kamaytirib, boshlang'ich holatga keltiriladi [10,11]. Shundan so'ng tok yana maksimal qiymatgacha oshiriladi. Ampermetrning ko'rsatgichi va galvanometrning ko'rsatgichi jadvalda qayd qilinadi.

3.2-jadval

	0	2	4	6	8	6	4	2	0	2	4	6	8	6	4	2	0	2	4	6	8
	1	1	2	3	4	3.5	3	2.5	1.5	0.5	1.5	3	4	3.5	3	2.5	1.5	0.5	1.5	3	4

Jadvaldagi qiymatlar asosida gisterezis sirtmog'i chiziladi (3.3-rasm).

3.3-rasm (Co₅₀Fe₅₀)_x(HfO₂)_1-x (x=0.1) ning gisterizis xalqasi tasvirlangan.

3.3-rasmda yuqorida qayd qilingan tajriba yo'li bilan olingan qiymatlar asosida tuzilgan magnitsizlanish egriligi va gisterezis sirtmog'i keltirilgan.

Magnit gisterezisning ossilogrammasini olish uchun (3.3 rasmda ko'rsatilgan)

Magnitlanish egri chizig`i va magnit gistirezis chizmasi 3.4-rasmda keltirilgan. Gisterizis hodisasi ferromagnitiklarning juda muhim o`ziga xos hususiyatidir.

Gisterizis hodisasining mohiyati shundan iboratki J magnitlanish (magnit induksiyasi B magnitlovchi maydonning ayni paytdagi kuchlanganligiga bog`liq bo`lib qolmasdan kuchlanganlikning ilgari qanday bo`lganiga ham bog`liq bo`ladi [11,12]. Egri chiziqning 0 dan D tarmog`i I ferromagnitning birinchi magnitlanishda J ning H ga bog`liq ravishda o`sishini ko`rsatadi. X o`qining 3 qiymatidan D nuqtagacha to`yinish J ning magnitlanishning maksimal qiymati. H<sub>s</sub> ortib borganda teskari ishorali magnitlanish hosil bo`ladi. Bunda ham D nuqtadan -3 gacha to`yinish ro`y beradi. H=0 bo`lganda magnitlanish yo`qolmaydi. O dan 1 gacha kesma qoldiq magnitlanish bo`ladi. Teskari ishorali magnitlanishda ham 0 dan -1 gacha qoldiq magnignitlanish to`g`ri keladi. H=H<sub>c</sub> C-nuqtada J magnitlanish yo`qoladi.

1. (0 nuqtada ) magnitlanish yo`q.

2. 0 va 1 kesma bilan ifodalanadigan magnitlanish (bu hol o`zak magnitlanitirilgandan keyin bo`ladi)

3. 0 va -1 kesma bilan ifodalandigan magnitlanish (bu hol o`zak qayta magnitlantirilgandan keyin bo`ladi)

3.4-rasm (Co₅₀Fe₅₀)_x(HfO₂)_1-x (x=0.2) ning gistetizisi keltirilgan.

Gisterizis sirtmog`ini hosil qilinadi va buning uchun J<sub>K</sub> tok kuchi nolgacha kamaytiriladi uning yo`nalishi o`zgartiriladi.

Keyin J_K tokni asta –sekin oshirib,maksimal qiymatga erishiladi.

Keyin ya`na tokni nolgacha kamaytirib, boshlang`ich holatga keltiriladi[13]. SHunga ko`ra tok ya`na maksimal qiymatga erishadi.

Gisterezis sirtmog`ini hosil qilgan yuza magnitlanish energiyasini beradi.

(3.4)

Energiya shu asosida hisoblanadi.

XBS sistemasida uning birligi

(3.5)

Energiya shu asosida hisoblanadi.

Ferromagnitlarda Xoll effekti quydagicha aniqlanadi. Xoll qarshiligi yoki Solishtirma Xoll quydagi formula bilan hisoblanadi.

(3.6)

Piyu va Kekoyin tajribada aniqladiki Xoll efferti kuchi ferromagnitlarda faqat tashqi magnit maydoni orqali aniqlanmasdan balki magnitlanish orqali ham aniqlanadi va quyidagi ifoda bilan aniqlanadi.

(3.7)

Bu yerda B-namunadagi induksiya ;

(3.8)

va lar normal va animal Xoll koefsentlari

H –tashqi magnit maydon,N-namunaning magnitlantirish faktori

Demak

(3.9)

(3.10)

deb olsak u vaqtda Xoll kuchlanishining tashqi maydonga bog`lanishi quyidagicha aniqlanadi. Bizning ishda

(3.11)

bo`yicha aniqlaymiz. R<sub>S</sub> juda katta R<sub>S</sub>>>R<sub>O</sub> bo`lgani uchun (2) formuladan quyidagi kelib chiqadi.

(3.12)