Qo‘qon universiteti Maktabgacha ta’lim yo‘nalishi 3-kurs talabasi

5-rasm. 3. Qurilish o'yinari
Barlar, urug’lar, gullar, mevalar, sabzavotlar bilan o’ynaladigan “Ajoyib qo’lqopcha”, “Mevalar va ildizlar”, “Bu botqoqda kimning bolalari” va shu kabi o’yinlardir. Bu o’yinlar yordamida bolalar faol muloqotda bo’ladigan predmetlarning hususiyat hamda belgilari haqidagi tasavvurlari aniqlanib boyitiladi. Predmetli o’yinlar, ayniqsa kichik va o’rtayosh guruhlarda keng qo’llaniladi. Bu o’yinlar yordamida bolalarga tabiat jismlarning o’zidan foydalanish, ularni qiyoslash hamda ularda sodir bo’ladigan ayrim tashqi belgilaridagi o’zgarishlarni qayd qilish imkonini beradi predmetli o’yinlar barcha yoshdagi guruhlarning biroz murakkablashtirgan bilimlarini kengaytirish, tafakkurlarini kuchaytirish hamda harakatlarini rivojlantirishni o’z ichiga oladi.
Qoidali oʻyinlar. Bu oʻyin turlari qoidalar asosida boʻlganligi uchun bolalar ham oʻynaydilar ham bilim oladilar. Qoidaga asosan kerakli jihozlar oldindan tayyorlab beriladi. Masalan: “Bu qaysi faslda?” taʼlimiy oʻyinida savolga javob beradigan rasmli kartochkalar tanlanadi va har bir faslga taqsimlanadi.Oʻyin orqali bola fasllar, ularda boʻladigan tabiat hodisalari, mehnat turlari, kiyim-kechaklar, oʻyinlar haqidagi tasavvurlari kengayadi va bilimlari oshadi.
Qoidali oʻyinlar o’z o’rnida quyidagi turlarga bo’linadi. Didaktik o’yinlar, Harakatli o’yinlar, Musiqiy o’yinlar


6-rasm. 1.Didaktik oʻyinlar.

Didaktik o`yinlarning asosiy turlari intellektual ( aqliy ) va harakatli hamda aralash o`yinlardan iborat. Bu o`yinlar ishtirokchilarda aqliy – jismoniy, axloqiy, psixologik, estetik, badiiy tadbirkorlik, mehnat va boshqa ko`nikmalarni rivojlantirishga yordam beradi. Ta’lim tarbiya jarayonida asosan o`quvchlarda ta’lim olish motivlarini ularning turli yo`nalishdagi qobilyat va qiziqishlarini oshiradigan biror kasbga moyilliklarini ko`rsatadigan didaktik o`yinlardan foydalaniladi. Didaktik o`yinlar nazariy, amaliy, jismoniy, ro’lli, ishchanlik va boshqa yo`nalishlar bo`yicha turlarga ajratiladi. Hozirda kompyuter vositasidagi didaktik o`yinlardan foydalaniladi va alohida o`ringa ega bo`lib bormoqda. Umumiy o`yinlar nazariyasiga ko`ra mavjud barcha o`yin turlarini tasniflashda ularni funksional mavzuli konstruktiv, didaktik, sport va harbiy o`yinlarga ishlatiladi. Bularning orasida didaktik o`yinlar ta’lim – tarbiya vazifalarini amalga oshirish imkoniyatini borishi bilan alohida o`ringa ega. O`yinlar maktabgacha yoshdagi bolalarning asosiy faoliyat shakllari hisoblanadi.¹⁶⁶