Qo‘qon universiteti xabarnomasi kokand university herald s on maxsus maqolalar volume special issues

 
5-rasm. 3. Qurilish o‘yinari 
 
 
Barlar, urug’lar, gullar, mevalar, sabzavotlar bilan 
o‘ynaladigan “Ajoyib qo‘lqopcha”, “Mevalar va ildizlar”, “Bu 
botqoqda kimning bolalari” va shu kabi o‘yinlardir. Bu o‘yinlar 
yordamida bolalar faol muloqotda bo‘ladigan predmetlarning 
hususiyat hamda belgilari haqidagi tasavvurlari aniqlanib 
boyitiladi. Predmetli o‘yinlar, ayniqsa kichik va o‘rtayosh 
guruhlarda keng qo‘llaniladi. Bu o‘yinlar yordamida bolalarga 
tabiat jismlarning o‘zidan foydalanish, ularni qiyoslash hamda 
ularda sodir bo‘ladigan ayrim tashqi belgilaridagi o‘zgarishlarni 
qayd qilish imkonini beradi predmetli o‘yinlar barcha yoshdagi 
guruhlarning biroz murakkablashtirgan bilimlarini kengaytirish, 
tafakkurlarini kuchaytirish hamda harakatlarini rivojlantirishni o‘z 
ichiga oladi.
Qoidali oʻyinlar. Bu oʻyin turlari qoidalar asosida boʻlganligi 
uchun bolalar ham oʻynaydilar ham bilim oladilar. Qoidaga asosan 
kerakli jihozlar oldindan tayyorlab beriladi. Masalan: “Bu qaysi 
faslda?” taʼlimiy oʻyinida savolga javob beradigan rasmli 
kartochkalar tanlanadi va har bir faslga taqsimlanadi.Oʻyin orqali 
bola fasllar, ularda boʻladigan tabiat hodisalari, mehnat turlari, 
kiyim-kechaklar, oʻyinlar haqidagi tasavvurlari kengayadi va 
bilimlari oshadi. 
Qoidali oʻyinlar o‘z o‘rnida quyidagi turlarga bo‘linadi. 
Didaktik o‘yinlar, Harakatli o‘yinlar, Musiqiy o‘yinlar 
 
6-rasm. 1.Didaktik oʻyinlar. 
 
Didaktik o`yinlarning asosiy turlari intellektual ( aqliy ) va 
harakatli hamda aralash o`yinlardan iborat. Bu o`yinlar 
ishtirokchilarda aqliy – jismoniy, axloqiy, psixologik, estetik, badiiy 
3 https://uz.denemetr.com/docs/768/index-280190-1.html?page=2 
tadbirkorlik, mehnat va boshqa ko`nikmalarni rivojlantirishga 
yordam beradi. Ta’lim tarbiya jarayonida asosan o`quvchlarda 
ta’lim olish motivlarini ularning turli yo`nalishdagi qobilyat va 
qiziqishlarini oshiradigan biror kasbga moyilliklarini ko`rsatadigan 
didaktik o`yinlardan foydalaniladi. Didaktik o`yinlar nazariy, amaliy, 
jismoniy, ro‘lli, ishchanlik va boshqa yo`nalishlar bo`yicha turlarga 
ajratiladi. Hozirda kompyuter vositasidagi didaktik o`yinlardan 
foydalaniladi va alohida o`ringa ega bo`lib bormoqda. Umumiy 
o`yinlar nazariyasiga ko`ra mavjud barcha o`yin turlarini 
tasniflashda ularni funksional mavzuli konstruktiv, didaktik, sport 
va harbiy o`yinlarga ishlatiladi. Bularning orasida didaktik o`yinlar 
ta’lim – tarbiya vazifalarini amalga oshirish imkoniyatini borishi 
bilan alohida o`ringa ega. O`yinlar maktabgacha yoshdagi 
bolalarning asosiy faoliyat shakllari hisoblanadi.
3