Qo‘shma gap qismlari va ularni bog‘lovchi vositalar bilib oling. Qo‘shma gapni tashkil etgan sodda gaplar qo‘shma gap qismlari sanaladi. Bu qismlarni

Muallif: Fazliddin O‘taganov 
 
https://t.me/Davlat_tili_uzbek_tili 
 
17 
Deb va uchunning o‘zaro almashinish sababini tushuntiring. 
1. _________________________________________________________________ 
→_________________________________________________________________ 
2. _________________________________________________________________ 
___________________________________________________________________ 
Sabab: →___________________________________________________________ 
4. Bosh gapga deb so‘zi yordamida bog‘langan ergash gaplarda qanday tinish belgisi 
qo‘yilishini tushuntiring. 
→___________________________________________________________ 
 
SHART MAYLI VOSITASIDA ERGASHGAN QO‘SHMA GAPLAR (4) 
 
Bilib oling. Ergash gapning kesimi shart mayli shaklidagi fe’llar orqali 
ifodalanganda, shart mayli qo‘shimchasi ergash gapni bosh gapga bog‘lovchi vosita 
ham sanaladi. Shunday ergash gaplar bosh gapda ifodalangan mazmunning yuzaga 
chiqish yoki chiqmaslik shartini, paytini bildiradi. Yozuvda ergash gap bosh gapdan 
vergul bilan ajratiladi. 
→ Chaqimchilik qilmasang, shirinlik beraman. 
→ Bugun yomg‘ir yog‘sa, uyga ketolmay qolamiz. 
→ Nodonlik qilsang, bolangni otib tashlaymiz. 
→ Militsiyaga xabar bersang, o‘zingdan o‘pkalayver. 
→ Istaganing olmoqchi bo‘lsang, pulni manzilga olib kel. 
Izoh: Ergash gaplar bosh gapda ifodalangan mazmunning yuzaga chiqish yoki 
chiqmaslik shartini, paytini bildirmoqda. 
Topshiriq. Ko‘chiring, bosh va ergash gaplarni aniqlang. Ergash gapning bosh 
gapga qanday bog‘lovchi vosita yordamida bog‘lanayotganini ayting. 
Izoh: -sa shart mayli yordamida bog‘langan. 
1. Yerga mehringni bersang, u senga rizq beradi, seni to‘ydiradi. (Erkin Samandar)  
Bosh gap→________________________________________________________ 
Ergash gap→______________________________________________________ 
2. Yomon bo‘lar, agar ko‘z yoshing tugab qolsa, kelgunicha baxt. (Shavkat Rahmon)  
Bosh gap→________________________________________________________ 
Ergash gap→______________________________________________________ 
3. Esli-hushli do‘stlaringiz bo‘lsa, biznikiga olib kelarsiz. (Murod Muhammad Do‘st)  
Bosh gap→________________________________________________________ 
Ergash gap→______________________________________________________ 
4. Qorako‘zni yana supurgi bilan ursang, unga kosov otsang, ukalaringnikiga ketib 
qolaman. (Said Ahmad) 
Bosh gap→________________________________________________________ 

---