QàràQàlpàQ tIlI 0-klàss uShÍn SàBàqlÍq Qàràqàlpàqstàn Respublikàsı Xàlıq bilimlendiriw ministrligi tàstıyıqlàǵàn nókiS «Bilim» 2017 Qàràqàlpàq tili

124-shšnš®šw.
Baǵınıńqılı qospa gáplerdi tabıń, olardıń qanday baǵınıńqı 
gáp ekenligin, qanday mánilik hám stillik xızmet atqarıp turǵanlıǵın 
anıqlań. 
Mine, Ráwshan keshegi teńizge qurǵan awın alıwǵa jaqınlaǵanda, 
kún de uyasına barıp jetiwge az-aq qalǵan edi. Kók jiyekten kóte-
rilgen kúnniń reńi kók gúmbeziniń teń jartısın orap, bir azǵantay 
turdı da, kem-kemnen óz uyasına batıp ketti. Qız awılǵa jaqın júr-
gen sayın, samal uytqıp, bir seńdi urıp, tún qarańǵısı qoyıwlandı. 
Qara qazanday tóńkerilgen aspannıń astında kún batardıń aldında 
tuwǵan aydıń kóleńkesi qoyıwlanǵan qara túndi jaqtılandırdı. 
Qattı tınbay jawǵan burshaq penen aralas jamǵır, óziniń hújimi 
menen Qaratawdıń minarınday tóńkerilgen seń qızdı hayran etti. 
Qattı dawıldıń kúshi menen jarǵa urǵan seńler astına túsken hárbir 
qayıqtı joq etip jiberetuǵın kórinedi. Ráwshan menen Ótegen bularǵa 
qarsı topılıs jasaǵanday saparǵa shıqqan edi. Bularǵa erteń birqan-
sha adamlar kún rámáwzin jaman kórip, joldan qaytsa da, Ráwshan 
qasına járdemge alǵan eskekshi balası menen alǵa júriwin dawam 
etti. Bular alǵa júrgen sayın, ústindegi kiyimleri suw bolıp, kem-
kemnen awırlana basladı, sonda da alǵan baǵıtınan qaytpadı. (A. Be-
gimov) 
125-shšnš®šw.
Baǵınıńqı qospa gáplerde baǵınıńqı gápti bas gáp penen 
baylanıstırıp turǵan formalar menen sózlerdiń mánilik hám stillik xızmetine 
tallaw jasań. 
Bir kúni kishkene buzawdı iyt quwıp ketti. Aradan kóp waqıt 
ótse de ele joq. Abat túste mektepten keliwi menen anası Abatqa 
buzawdı izlewdi tapsırdı. Abat buzawdı dım jaqsı kóretuǵın edi. 
Buzaw kishkene bolsa da, biraq ózi qızıl buzaw edi. 
Abat buzawdı awıldıń dógereginen taba almay júrgende bir iytti 
kórdi. Iyttiń ústi ılay eken. Abat iyttiń izi menen júrip otırdı. Eki 
saattay júrgennen keyin bir qamıslıq ushırastı. Qamıstıń arasın 
izley bergeni, onnan bir ıńırsıǵan dawıs esitildi. Sol jerge bardı. 

---

101
qarasa —buzaw. Buzaw batpaqqa batıp, tek onıń bası, arqası kórinip 
atır. Abat buzawdı tarttı, tarttı, shıǵara almadı. Qamıstan jip esip, 
buzawdıń moynına bayladı. Jiptiń bir ushın qazıqqa bayladı. Eger 
bulay islemegende buzawdı batpaq tartıp ketejaq. Sóytip júrgende tún 
boldı. Dógerekte hesh adamnıń sesti joq. Awıl uzaq. Bir waqıtta 
qasqır ulıp, Abat ot jaqpaqshı boldı, biraq shırpısı da joq eken. 
Eger ot jaqqanda adamlar onı tez tabar edi. Buzawdı taslap ketkisi 
kelmedi, ol ishinen oyladı: men ketsem buzawdı qasqır jep keter. 
Onda meniń kim bolǵanım. 
Kún batar aldında awıldaǵı adamlar tum-tusqa ketip, hámme 
Abattı izledi. Úsh-tórt bala bayaǵı qamıs betke ketti. Olar qamıslıqqa 
jaqınlaǵanı sol, bir qasqırdıń ulıǵan dawısın esitti. Olar «Abat» 
dep qıshqırdı. Qasqır ulıǵan jaqtan dawıs esitildi. Balalar sol jaqqa 
juwırdı. Yarım saattan soń olar Abattı tawıp aldı. Olar barsa, Abattıń 
dógereginde úlken bir sur qasqır júr eken. Abat tayaq penen qasqırdı 
jolatpay tur eken. Balalar ot jaqtı. Buzawdı batpaqtan tartıp aldı. 
Házir sol buzaw úlken sıyır bolıptı.