QàràQàlpàQ tIlI 0-klàss uShÍn SàBàqlÍq Qàràqàlpàqstàn Respublikàsı Xàlıq bilimlendiriw ministrligi tàstıyıqlàǵàn nókiS «Bilim» 2017 Qàràqàlpàq tili


Download 1.47 Mb.
Pdf ko'rish
bet19/75
Sana03.02.2023
Hajmi1.47 Mb.
#1148717
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   75
Bog'liq
Qaraqalpaq tili. 10-klass (2017)

19-shšnš®šw.
Berilgen naqıl sózlerdi oqıń. Olardıń nege arnalǵanlıǵın 
hám xalıqtıń tilge, ásirese, sóylew mádeniyatına qanday baha bergenligin 
aytıp beriń. 


31
1. Oylanıp bilip babalar,
Oylanıp aytqan hár sózin.
Sózdi dúrge teńgergen, 
Oylama kem dep gáwhardan. 
2. Ańlamay sóylegen awırmay óledi. 
3. Mánili sóz bahalı, ózi qısqa, ózi jup. 
4. Aytıwshı aqıl bolsa, tıńlawshı dana. 
5. Jaqsı sóz jan azıǵı. 
6. Dálilsiz sóz — esken jel. 
7. Adamnıń júzine qarama, sózine qara. 
8. Sóz júyesin tapsa, mal iyesin tabadı. 
9. Adamnıń parqın bilmeseń, 
Sóyletip kór, sınap kór. 
Parqı sonda biliner
Sózine qarap baha ber.
20-shšnš®šw.
Qawısqa alınǵan sózlerdiń gápke tiyislisin kóshirip jazıń. 
Olardıń qaysısı sinonim, qaysısı ádebiy tildiń norması ekenin aytıń. 
1. Quslar (shaqaǵa, putaǵa) qonadı. (J. A.) 2. Ol hár kúni altı 
gektardan aslam jer (shúdigarlawda, súdigarlawda). 3. Olar atızlardaǵı 
(ǵawasha payalardı, ǵawasha paqallardı) mexanizm kúshleri menen 
shabıwda qızǵın miynet islewde. (Ó. X.) 4. Topıraqta vilt juqtırıw 
dárejesin saplastırıw ushın (paqal, ǵozapaya) shabatuǵın mashina 
menen (paqaldı, ǵozapayanı) tamırınan qoparıp, onı atızdan shıǵarıp 
órtep jiberiw kerek. («S. Q.») 5. Qoy-eshkiler awıl arasında (kóleńkeli, 
sayalı) jerlerdi iyelep alǵan. 6. Ádette, olar (óriske, jayılıwǵa) (kún 
awǵan soń, tústen keyin) shıǵadı. 
L E K S I K A L Í Q S T I L I S T I K A
§ 10. SÓZLERDI| STILLIK QOLLANÍLÍWÍ
21-shšnš®šw.
Qosıqtan úzindini oqıń. Sózlerdiń óz ara mánilik 
grammatikalıq baylanısına itibar beriń. 
Xalıqtıń jigerbenti, sham-shıraǵı,
Watanǵa jaw keltirmes jas qıraǵı.


32
At shawıp, oqıw-bilim maydanında,
Báygiden ozıp keliń, er pıraǵı. 
Tıńlańız násiyhatım, qaraqlarım,
Oń bolsın oqıw degen talaplarıń. 
Minekey, tayın turǵan qaǵaz-qálem,
Dushpannıń ájel oǵı jaraqlarıń. 
Serlegil qay bir istiń ońlı-solın,
Balalarım, tutıńız tártip jolın. 
Jasları batır tuwǵan xalqımızdıń,
Jigerli, er júrekli isker bolıń. 
(S. Nurımbetov)

Download 1.47 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   75




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling