Qurbonov f. A. Tarmoq mashinalari puxtaligi
-rasm. Mashinaning muhit bilan avtomatik tartibga solish tizimi sifatida o„zaro ta‟siri
Download 4.07 Mb. Pdf ko'rish
|
F. Qurbonov - Tarmoq mashinalari puxtaligi
- Bu sahifa navigatsiya:
- Mahsulot ish qobiliyati o„zgarishidagi o„tish jarayonlari Bo„g„in O„tish jarayoni Jarayonlar namunasi
|
1.2-rasm. Mashinaning muhit bilan avtomatik tartibga solish tizimi sifatida o„zaro ta‟siri
26 O‗zgartiruvchi bo‗g‗inlar rolini mashina elementlarida ro‗y beruvchi va chiqish ko‗rsatkichlari o‗zgarishiga ta‘sir etuvchi jarayonlar o‗ynaydi. Ushbu holda tashqi to‗siqlarga turli bo‗g‗inlarning reaksiyasini o‗tish tavsiflari yoki uzatish funksiyalari bilan baholash mumkin. Ma‘lumki, o‗tish tavsifi chiqish ko‗rsatkichining yakka bosqichli funksiya ko‗rinishidagi to‗siq kirishida o‗zgarish jarayonini ta‘riflaydi. Mashina va uning elementlari ish qobiliyatini yo‗qotishi jarayonlariga tegishli tipik o‗tish tavsiflari 1-jadvalda ko‗rsatilgan. 1-jadval Mahsulot ish qobiliyati o„zgarishidagi o„tish jarayonlari Bo„g„in O„tish jarayoni Jarayonlar namunasi Inersiyasiz Statik deformatsiya Inersiyali (aperiodik) Issiqlik deformatsiyasi Tebranma Vibratsiyalar Integratsiyalovchi ideal Eskirish Integratsiyalovchi inersion Eskirish yoriqlari ko‗payishi Kech qoluvchi O‗sish hosil bo‗lishi Differensiyalovchi inersion Notekisliklar o‗zgarishi O‗tish tavsiflarining tizim statik deformatsiyali, uning issiqlik deformatsiyalari va vibratsiyalarini ta‘riflash uchun oddiy qo‗llanishidan tashqari 27 integratsiyalovchi bo‗g‗in element eskirishini ta‘riflashi mumkin, chunki kirishda doimiy ta‘sir (kuchlanish, juftlikda sirpalanish tezligi) chiqish ko‗rsatkichining chiziqli o‗zgarishiga olib keladi (ishqalanish yuzasi eskirishi). Inertsion integratsiyalovchi bo‗g‗in eskirish yoriqlarining ko‗payishini ta‘riflashi mumkin bo‗lib, ularning ko‗payishi intensivligi ushbu daraja tashqi ta‘sirlari ostida vaqt o‗tishi bilan oshadi. Bo‗g‗in kechikish bilan o‗sish holini ta‘riflashi mumkin, masalan gidrotizim filtri to‗rida yacheykalar ifloslanishida yoki avtomobil svechasida qurumning uchqun o‗tishi imkoniyatiga ta‘siri. Ushbu daraja ta‘siri boshida (ifloslangan suyuqlikning oqib o‗tishi) filtrning ushbu yacheykasi ishlamay qolishni chaqirmaydi, keyin u sakrash bilan o‗z holatini o‗zgartiradi. Eskirishning boshqa jarayonlari ham bo‗g‗inning tashqi ta‘sirlarga reaksiyasini tavsiflaydi. Bunday yondoshuv mashinaning ish qobiliyatini yo‗qotishini vaqtda to‗laroq baholashga, ya‘ni puxtalikning asosiy masalasini hal etishga imkon beradi. U, avtomatik tartibga solish nazariyasi metodlaridan foydalanib, tizim chidamliligini baholash (buzilishlarga nisbatan), optimal varianti tanlash va boshqa masalalarni hal etishga imkon beradi. Izlanishlarning birinchi bosqichida qator hollarda yopiq bo‗lmagan tizimni, ya‘ni qaytarma aloqani hisobga olmagan holda ushbu jarayonning chiqish ko‗rsatkichlariga ta‘sirini baholash mumkin. Murakkab mahsulot chiqish ko‗rsatkichlarining o‗zgarishi – turli vaqt davrlarida tizimning alohida bo‗g‗inlaridagi ko‗p sonli o‗zgarishlar natijasi ekanligini ko‗zda tutish lozim. Shu sababli mashina puxtaligini o‗rganishda funksional aloqalar va fizikaviy qonuniyatlarni o‗rganish doimo mahsulotning boshlang‗ich holati o‗zgarishini tavsiflovchi stoxastik jarayonlarni baholash bilan qo‗shilishi lozim. |
