Qurilish tashkilotlarida buxgalteriya hisobining xususiyatlari bob. Qurilish tashkilotlarida buxgalteriya hisobini tashkil qilish asoslari
Download 1.4 Mb.
|
Бошка тармокларда бухгалтерия хисоби (1)
- Bu sahifa navigatsiya:
- 4. Yil oxiriga qoldiq
- 5 Tannarx
- Go‘sht yo‘nalishidagi yirik shoxli qoramolchilik.
- 8 oygacha ho ‘Igan buzoqlar bo ‘yicha Iso ‘sgan vaznning tannarxi
- 8 oygacha bo ‘Igan buzoqlar bo ‘yicha I s tirik vaznning tannarxini
- 13.3-jadval Qo‘ychiIik sohasida mahsulot tannarxini aniqlash hisob-kitobi
10 Guruhga kiruvchi mollarning tirik vazni ularning har birini torozida tortish o' 1 i bilan aniqlanadi va maxsus dalolatnoma bilan rasmiylashtiriladi. jadvaldanko‘rinibturibdiki, 1 sentner tirik vaznning tannarxi 588,9 ming so‘mni (38278,0 / 65), 1 s o‘sgan vaznning tannarxi 519,3 ming soinni (7790,0 /15) tashkil etgan. Guruhga kiruvchi mollar chiqimining qiymati, mos ravishda, (1) asosiy podaga o‘tkazi Igan yosh mollar bo‘yicha 8834,0 ming so‘mni (15*588,90), (2) sotilgan va mollar bo‘yicha 5300,0 ming soinni (9*588,9) tashkil etgan. Go‘sht yo‘nalishidagi yirik shoxli qoramolchilik. Go‘sht yo‘nalishidagi yirik shoxli qoramolchilik sohasida kalkulyatsiya obyekti bo’lib o‘sgan vazn, 8 oygacha bo’lgan buzoqlar va tirik vazn, shuningdek 8 oydan oshgan yosh mollar hamda boquvdagi yirik mollar bo‘yicha ularning o‘sgan vazni va tirik vazni hisoblanadi. 8 oygacha ho ‘Igan buzoqlar bo ‘yicha Iso ‘sgan vaznning tannarxi quyidagi ketma-ketlikda va tartibda aniqlanadi. . Asosiy poda (sigirlar va xo‘kizlar), 2 yoshdan oshgan buqa va boquvdagi mollarni boqish va parvarishlashga, shuningdek 8 oygacha bo’lgan buzoqlarni parvarishlashga ketgan jami xarajatlar (yordamchi mahsulot qiymati chegirilgan holda) topiladi. . 8 oygacha bo’lgan buzoqlarning hisobot davrida o‘sgan vazni topiladi. . Yuqoridagi tartibning 1-bandida topilgan jami summa 8 oygacha bo’lgan buzoqlarning o‘sgan vazniga boiinadi. Shuyoi bilan topilgan summa 8 oygacha bo’lgan buzoqlar bo‘yicha 1 s o‘ sgan vazning tannarxini tashkil etadi. 8 oygacha bo ‘Igan buzoqlar bo ‘yicha I s tirik vaznning tannarxini aniqlash uchun dastlab asosiy podaga ketgan sarf-xarajatlarga (yordamchi mahsulot qiymati chegirilgan holda) ushbu guruhga kiruvchi buzoqlarning hisobot yili boshidagi balans qiymati hamda chetdan olingan buzoqlarning qiymati qo‘shilib ularning jami qiymati topiladi. Topilgan summani yil oxiridagi 8 oygacha bo’lgan buzoqlar hamda hisobot yilida chiqim bo’lgan (oiganlardan tashqari) buzoqlarning jami vazniga boiishorqali 1 s tirik vaznning o'rtacha tannarxi aniqlanadi. Ushbu о‘rtacha tannarx jami 8 oygacha bo’lgan buzoqlarning jami qiymatini, shuningdek emizikli buzoqlarning hisobot yili oxiridagi qiymatini aniqlashga asos boiadi. 8 oydan oshgan yosh mollar hamda boquvdagi yirik mollar bo‘yicha ularning o‘sgan vazni va tirik vaznining tannarxi ham yuqoridagi tartibga o‘xshash tarzda aniqlanadi. Qo‘ychiIik. Qo‘ychilikda kalkulyatsiya obyekti bo'lib asosan o‘sgan vazn (go\sht), tirik vazn, qo‘zi, jun hisoblanadi. Asosiy mahsulotning tannarxi sohaga qilingan jami ishlab chiqarish xarajatlaridan yordamchi mahsulotlar (go‘ng. o'lik tug' ilgan va tug'ilgandan keyin o'lgan qo‘zilarterisi, texnik maqsadlarda ishlatilgan o‘lgan mol go'shti) qiymatini ayirgandan keyin qolgan summadan iborat bo‘ladi. Ushbu summa olingan mahsulotlar o‘rtasida ularning sotish bahosi qiymatidagi hissasiga qarab taqsimlanadi. Misol: Go‘sht, jun va qo‘zi yo‘nalishiga ixtisoslashgan fermer xo‘jaliginingjami xarajatlari 285500 ming so‘m. Olingan mahsulotlar: (1) o'sgan vazn (go‘sht) 400 s; jun 100 s; olingan qo‘zilar soni 500 bosh. Sotish hajmi (sotish baholarida): go‘sht - 30000 ming so‘m; jun -20000 ming so‘m; qo‘zi -3750 ming so‘m. Yuqoridagi misolda keltirilgan shartli ma’lumotlarga asosan qo‘ychilikdan olingan mahsulotlar tannarxining hisob-kitobi 13.3-jadvalda keltirilgan. 13.3-jadval Qo‘ychiIik sohasida mahsulot tannarxini aniqlash hisob-kitobi
jadvaldan ko‘rinibturibdiki, o‘sgan vazn (go‘sht)ningjami tannarxi 264658 ming so‘mni (285500*92,7%), 1 sentner go‘shtning tannarxi 661,6 ming so‘mni (264658 /400), jun yetishtirishga sarflangan jami xarajatlar 17701 mingso‘mni (285500*6,2%, 1 sentner junning tannarxi esa 177 ming so‘mni (17701 /100), qo‘zi yetishtirishning jami tannarxi 3141 mingso‘mni (285500*1,1%), olingan 1 bosh qo‘zining tannarxi 6,28 ming so'mni (3141 /500) tashkil etgan. Parrandachilik. Parrandachilikda ishlab chiqarishning turli yo‘nalishlari hamda bosqichlariga qarab turlicha asosiy mahsulotlar olinadi. Chunonchi, tuxum yo‘nalishidagi parrandachilik ishlab chiqarishining birinchi bosqichida 1 kunlik jo‘ja, ikkinchi bosqichida boquvdagijo‘jalarningo‘sgan vazni, keyingi bosqichida esa olingan tuxum asosiy mahsulot hisoblanadi. Mos ravishda, ushbu mahsulotlar tannarxi kalkulyatsiya qilinadi. 1 kunlik jo‘jalarning tannarxi inkubasiyaga qo'yilgan tuxumlai' qiymati hamda inkubasiyaxarajatlari (mehnat haqi, ijtimoiy sug‘urtaga ajratmalar, elektr energiyasi, isitish va boshqa turdagi xarajatlar) birgalikda olingan summadan yordamchi maxsulot qiymatini chegirib tashlagandan so‘ng qolgan summani olingan 1 kunlik jo‘jalar soniga bo‘lish orqali topiladi. Misol uchun, fermer xo‘jaligi 21 kundan iborat inkubasion davrga qo‘yilgan 50000 dona tuxumdan 49500 dona 1 kunlik jo‘ja olgan, inkubasion sexningjami xarajatlari jami 20500 ming so‘mdan iborat bo‘lgan deylik. U holda 1 dona bir kunlikjo‘janing tannarxi o‘rtacha 414 so‘mni (20500/49500) tashkil qiladi. Bir kunlik jo‘jalar kirim qilingan kundan boshlab, to 4-5 oygacha o^stirishdagi va boquvdagi mollar guruhiga kiritiladi. Ushbu davrda kalkulyatsiya obyekti bo‘lib o‘sgan vazn hisoblanadi. 0‘sgan vaznning tannarxini topish uchun o‘stirishdagi va boquvdagi tovuqlarga sarflangan xarajatlar (yordamchi mahsulotlar qiymati chegirilgan holda) summasi hisobot davrida o‘stirishdagi va boquvdagi tovuqlarning o‘sgan vazni miqdoriga bo‘linadi. 0‘ strishdagi va boquvdagi tovuqlarning tuxum beruvchi tovuqlar guruhiga o‘tkazilgan kundan boshlab kalkulyatsiya obyekti bo’lib tuxum hisoblanadi. Bir biriik tuxum tannarxini topish uchun tuxum beruvchi tovuqlar guruhiga sarflangan jami ishlab chiqarish xarajatlari (go‘ng, pat, qanot qiymati chegirilgan holda) jami yig‘ ishtirib olingan tuxumlar soniga boiinadi. Asalarichilik. Asal yo‘nalishidagi asalarichilikda kalkulyatsiya obyekti bo‘lib asal, asalari uyasi, asalari suti, yangi oila kabi asosiy va yondosh mahsulotlar hisoblanadi. Ushbu mahsulotlar tannarxini kalkulyatsiya qilishda ularning barchasi belgilangan koeffitsiyentlarda shartli mahsulotga (asalga) o‘tkaziladi. Shundan so‘ng barcha turdagi shatrli mahsulotlarningjami shartli mahsulotdagi hissasi topiladi. Ushbu hissa asosida asalarichilikka sarflangan jami xarajatlar mahsulotlar o‘rtasida taqsimlab chiqiladi. Har bir turdagi shartli mahsulot bo‘yicha topilgan xarajat shu turdagi mahsulotning olingan miqdoriga bo‘linib, bir biriik mahsulotning tannarxi topiladi. Baliqchilik. Baliqchilikda kalkulyatsiya obyekti bo‘lib baliq va baliq bolalari hisoblanadi. Ushbu mahsulotlar tannarxini kalkulyatsiya qilishda ularning barchasi belgilangan koeffitsiyentlarda shartli mahsulotga (baliqqa) o‘tkaziladi. Shundan so‘ng barcha turdagi shatrli mahsulotlarning jami shailli mahsulotdagi hissasi topiladi. Ushbu hissa asosida baliqchilikka sarflangan jami xarajatlar mahsulotlar o‘rtasida taqsimlab chiqiladi. Har bir turdagi shartli mahsulot bo'yicha topilgan xarajat shu turdagi mahsulotning olingan miqdoriga boiinib, bir birlik mahsulotning tannarxi topiladi. Baliq bolalariga to‘g‘ri keladigan xarajatlar baliqchilik sohasi uchun tugallanmagan ishlab chiqarish xarajatlari sifatida kelgusi hisobot davriga o‘tkaziladi. Download 1.4 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|