Qurilish vazirligi toshkent arxitektura qurilish instituti
Plastmassalarning asosiy xossalari
Download 4.47 Mb. Pdf ko'rish
|
boglovchi-moddalar
|
Plastmassalarning asosiy xossalari. Plastmassalar qator fizik-mexanik
xossalarga ega bo‘lib, ular eng ko‘p tarqalgan qurilish materiallariga nisbatan ancha katta afzalliklar beradi. Plastmassalarning haqiqiy zichligi ko‘pincha 0,8-1,8 kg/m 3 chegaralarda o‘zgaradi, ya’ni ular alyuminiydan 2 marta va po‘latdan esa 5-6 marta yengil. Plastmassalarning o‘rtacha zichligi keng chegaralarda o‘zgaradi va g‘ovak plastmassalarning zichligi 15-30 va zich plastmassalarniki 1800-2200 kg/m 3 ni tashkil qiladi. Plastmassalarning mustahkamligi turlicha bo‘ladi. Kukunsimon to‘ldirgichli plastmassalarning siqilishdagi mustahkamligi 100-150 MPa ni tashkil qiladi, shisha tolali plastmassalarniki esa 400 MPa ga yetadi. Plastmassalarning issiqlik o‘tkazuvchanligi ularning g‘ovakliligiga bog‘liq bo‘ladi. Zich plastmassalarning 189 issiqlik o‘tkazuvchanligi 0,2-0,7 Vt/ (m· 0 S)ga, g‘ovaklilarniki, masalan, ko‘pikplast va poroplastlarniki 0,03-0,04 Vt/(m· 0 S)ga teng. Plastmassalar suvga, kislotalarga tuzlarning eritmalariga, organik eritmalarga (benzin, benzol va boshqalar) nisbatan yuqori kimyoviy chidamlilikka ega. Plastmassalar o‘z massasida istalgan rangga yaxshi bo‘yaladi. Ba’zi to‘ldirgichlarsiz tayyorlangan plastmassalar shaffof bo‘ladi va yuqori optik xossalarga ega. Plastmassalar oson ishlanadi, ya’ni uni oson arralash, randalash va parmalash mumkin. Plastmassalarning ijobiy xossalaridan biri ularni texnologik qayta ishlash- ularni turli-tuman shaklga keltirishning osonligidir. Plastmassalar tayyor buyumlarga turli usullarda: bosim ostida quyib (polistirol plitkalar), uzluksiz profillab siqib chiqarish-ekstruziyalab (quvurlar va uzunasiga o‘lchanadigan buyumlar, tutqichlar va plintuslar), valeslarda, keyinchalik zichlovchi g‘o‘lachalar orasidan o‘tkazib (o‘rama materiallar, masalan, linoleum), zichlovchi-qoliplarda bosim ostida qoliplab (eshik UzRSTalari va boshqalar), issiqlayin presslab (qog‘oz qatlamli plastiklar) qayta ishlanadi. Lekin afzalliklari bilan bir qatorda plastmassalarga ularning ishlatilish sohasini cheklaydigan ba’zi bir kamchiliklar ham xosdir. Ko‘pchilik plastmassalarning asosiy kamchiligi issiqqa chidamliligining pastligidir (70-200 0 S). Shisha, karamika va metalga nisbatan plastmassalarning sirtiy qattiqligi kichik bo‘ladi. Plastmassalarning vaqt o‘tishi bilan plastik deformatsiyasini ortishi ham yuqori bo‘ladi: vaqt o‘tishi bilan ularda hatto uncha katta bo‘lmagan yuk ta’sirida ham plastik oquvchanligi betonlar va metallarga nisbatan sezilarli darajada rivojlanishi mumkin. Ba’zi plastmassalarning muhim kamchiligi erta eskirishi hisoblanadi. Eskirish - buyum yuzasining qorayishi va o‘z-o‘zidan yemirilishi bilan ifodalanadi. |
