Qurilish vazirligi toshkent arxitektura qurilish instituti

 
4.2 Magnezial bog‘lovchi moddalarning xossalari 
Magnezial bog‘lovchi moddalarga kaustik magnezit, kaustik dolomit kiradi. 
Kaustik magnezit – tabiiy magnezitdan MgSO
4
, kaustik dolomit tabiiy 
dolomitdan CaSO
4
∙MgSO
4
dan tayyorlanadi. 
MgO 47,84% SO
2
52,17% dan iborat. Magnezit tabiatda kristall va amorf 
holatda uchraydi, juda kam tarqalgan jins. 

---

82 
Dolomit Sa va Mg ning qo‘shaloq karbonatli tuzidan, ya’ni MgSO
3
, SaSO
3
dan 
iborat. Dolomitning nazariy tarkibi SaSO
3
-54,2% MgSO
3
– 45,73% dan iborat va 
tabiatda tez-tez uchrab turadi. 
Kaustik magnezit va kaustik dolomit ishlab chiqarish jarayonlari asosan xom 
ashyoni kuydirish va kuydirilgan mahsulotni tuyishdan iborat. Magnezit 
kuydirilganda dekarbonlanadi va MgO ga aylanadi. MgSO
3
ning parchalanishi 
taxminan 400
0
S dan boshlanadi, 600-650
0
S da juda tez boradi. Magnezitning amalda 
kuydirilish harorati zavod pechlarida 800-850
0
S dan yuqori. Magnezitning MgSO
2
ga 
ajralish reaksiyasi qaytar reaksiyadir va uni to‘g‘ri yo‘nalishda borishi uchun mo‘ri 
orqali reaksiya mahsulotlaridan biri SO
2
ni yo‘qotiladi, natijada kuydirish harorati 
ko‘tariladi. Kuydirish harorati qancha past bo‘lsa, kaustik magnezitni sifati shuncha 
baland bo‘ladi. Kaustik magnezit shaxta va aylanma pechlarida kuydiriladi. Aylanma 
pechlarning chang tutgich qurilmalarda chang ko‘p o‘tiradi, ularni kalsiylangan 
kaustik magnezit deb yuritiladi. 
Magnezit kuydirilgandan keyin zo‘ldirli tegirmonlarda tuyiladi, agarda 
kuydirilgan mahsulot bo‘laklari bo‘lak bo‘lsa, ularni tuyilishdan oldin maydalanadi. 
Kaustik dolomitning kuydirilish harorati 650-750
0
S dan iborat. Hosil qilingan 
mahsulotda Mg bilan bir qatorda SaSO
3
qo‘shimchalar hamda oz miqdor ohak 
bo‘ladi. Shaxta pechlarda ko‘tarma o‘txonalarda kuydiriladi.