Qurilish vazirligi toshkent arxitektura qurilish instituti

Xossalari. Gips bog‘lovchi moddalarning mustaxkamligi – tugridan-tugri unga 
qo‘shiladigan suv miqdoriga bog‘liqdir. Normal quyuqlikdagi gips xamirini olish 
uchun

- koʻrinishdagi gips 50-70%, 

- koʻrinishdagi gips 30-45% suv talab qiladi. 

---

18 
Nazariy jixatdan esa gipsga 18,6% suv etarli hisoblanadi. Boglanmagan suv 
miqdorining kupligi uchun gips toshida govaklik - 30-60% ni tashkil etadi. 
Siqilishga bo‘lgan mustaxkamlik chegarasiga qarab standart bo‘yicha gips bog‘lovchi 
moddalarning quyidagi markalari mavjud (2-jadval): 
Gips bog‘lovchisining siqilishga bo‘lgan mustaxkamligi 
2-jadval 
Gips 
bog‘lovchi 
moddalar 
markalari 
Oʻlchamlari 40x40x160 mm bo‘lgan gips tayokchaning 2 soat dan 
keyingi mustaxkamlik chegarasi 
Siqilishga 
Egilishga 
MPa 
Kg/sm
2 
MPa 
Kg/sm
2 
G-2 
G-3 
G-4 
G-5 
G-6 
G-7 
G-10 
G-13 
G-16 
G-19 
G-22 
G-25 
2 
3 
4 
5 
6 
7 
10 
13 
16 
19 
22 
25 
20 
30 
40 
50 
60 
70 
100 
130 
160 
190 
220 
250 
1,2 
1,8 
2 
2,5 
3 
3,5 
4,5 
5,5 
6 
6,5 
7 
8 
12 
18 
20 
25 
30 
35 
45 
55 
60 
65 
70 
80 
Qotish muddatlariga qarab gips bog‘lovchi moddalarni quyidagi turlari mavjud (3-
jadval): 
Gips bog‘lovchining turlari 
3-jadval
Bog‘lovchini qotishiga 
qarab turi 
Qotish muddatlariga 
qarab indeksi 
Qotish muddatlari, daqiqa 
Boshlanishi 
Tugashi 
Tez kotuvchi 
Oʻrtacha kotuvchi 
Sekin kotuvchi 
A 
B 
V 
2 
6 
20 
15 
30 
belgilanmagan 

---

19 
Maydalik darajasiga qarab gips bog‘lovchi moddalarning quyidagi turlari mavjud (4-
jadval): 
Gipsning maydalik darajasi 
4-jadval
Maydalik darajasiga qarab 
bog‘lovchi moddani turi 
Maydalik darajasining 
indeksi 
02 elakda qolgan qoldiq,
% 
Dagal maydalangan 
Oʻrtacha maydalangan 
Nozik maydalangan 
I 
II 
III 
23 
14 
2 
Gips bog‘lovchi moddani qotishini sekinlashtirish uchun qo‘shiladigan suvga 
xayvon elimi yoki LST (lignosulfattexnicheskiy) qurish mumkin (gipsni ogirligidan 
0,1-0,3% miqdorida). Bu qoʻshimcha moddalar gips zarrachalarining yuzasini koplab 
oladi va ularni suvda erishini sekinlashtiradi, shuni hisobiga gipsni qotishini xam 
sekinlashtiradi. 

- koʻrinishidagi gips bog‘lovchi moddalarni qotishini tezlashtirish uchun osh tuzi, 
natriy sulfat va hakozalar qurish mumkin (gipsni ogirligidan 0,2-3% miqdorida). 
Ishlatilishi:
Gips bog‘lovchi moddalar parda devorlar, qurilishda juda kup ishlatiladigan 
girs plitalari (gips va yog‘och kipigidan ishlangan), «quruq suvok» deb ataladigan 
taxtalar (ikki kogoz orasiga kuyilgan gips taxta), devorbop bloklar, toki-ravok 
buyumlari ishlashda katta axamiyatga ega. Bundan tashkari gips bog‘lovchi moddalar 
bino devorlarining ichki tomonini suvashda, nakkoshlikda va bezak buyumlar 
tayyorlashda kup ishlatiladi. 
Gips utga chidamli bo‘lganligi uchun, bundan binoni shamollatuvchi kurilmalar, lift 
kataklari va boshqalar tayyorlanadi.