Qurilish vazirligi toshkent arxitektura qurilish instituti

 
Sulfatga bardoshli portlandsementlar 
Bo‘larga: sulfatga bardoshli, mineral qo‘shimchali sulfatga bardoshli putssolon 
portlandsementlar, sulfatga bardoshli shlakoportlandsement kiradi. 
Bu barcha sementlar normal mineralogik tarkibli klinkerni, qo‘shimchalar 
qo‘shib yoki qo‘shmasdan, tuyib tayyorlanadi. Sulfatga bardoshli klinkerdagi 
minerallar tarkibi quyidagicha bo‘lishi kerak; C
3
S - 50% dan , C
3
A - 5% dan, 
Mg oksid - 5% dan C
3
A - S
4
AF —22% dan ortiq bo‘lmagan miqdorda. 
Granulalangan domna va elektrotermofosforli shlaklar o‘z xossalariga ko‘ra 
talablarni qondirishi lozim, ya’ni Al
2
O
3
ning miqdori 8% dan oshmasligi, gipsni 3,5% 
dan ortiq kiritmaslik, plastifirlovchi yoki gidrofoblovchi SAM lar 0,3% dan
oshmasligi lozim. 
Sulfatga bardoshli sementlar qotish holatida tarkibida yuqori asosli 
gidroalyuminatlar kamaytirilgan miqdorda bo‘lgani tufayli turli agressiv muhitlarning 
ta’sirlariga bardoshli bo‘ladi. Sulfatga bardoshli sementlar mustahkamligi bo‘yicha 
400, 500 markalarga bo‘linadi. 
Bu sementlar oldindan zo‘riktirilgan beton temirbeton konstruksiyalarda, 
gidrotexnik inshootlar tayyorlashda ko‘llanadi. 
 
Tez qotuvchi portlandsement 
Birinchi tez qotuvchi sement Avstraliyada 1912 yilda tayyorlangan. (TQS)ni 
maxsus portlandsement klinkeri va gips birgalikda mayda tuyish yo‘li bilan olinadi: 
tuyishda cho‘kuvchi faol mineral qo‘shimchalardan 10%dan ortiq bo‘lmagan 

---

161 
miqdorda va domna granulalangan elektrotermooltingugurt shlaklari, kullarni 15% 
dan ortiq bo‘lmagan miqdori qo‘shish mumkin. 
TQS klinkeri tarkibida 60-65% C
3
S, C
3
A – 0,05% gacha MgO<5% bo‘ladi. 
Gipsni SO
3
ni 3,5% hisobga olgan holda miqdorda kiritiladi. TQS olish uchun bir 
tarkibida jinsli xom ashyoviy moddalardan foydalaniladi: xom ashyoviy 
aralashmalarni kremnozyomning SaO ga orttirilgan to‘yinish koeffitsiyenti bilan 
tayyorlanadi (TK - 0,9 - 0,92) ular maydaroq tuyiladi va puxtalik bilan 
gomogenlanadi (sozlanadi). TQS ning yuksak mustahkamligi faqatgina mineralogik 
tarkibiga emas, balki sementni to‘yish maydaliga ham bog‘liq bo‘ladi. 
Uning solishtirma sirti 3500-4000 sm
2
/g ga teng TKS birinchi uch sutka 
davomida ancha tez qotadi, bunda mustahkamlik yakuniy mustahkamlikning 60-70%
ini tashkil qiladi. Bu klinkerda S
3
S ning miqdori, maydalik darajasi S
3
A oshirishi 
organiq va noorganiq moddalarning kiritilishi bilan oshiriladi.