Qurilmalarni elektr texnologik deb ataladi

1.3-rasm: Termik ishlovning diagrammasi.

---



Termik ishlash quyidagi asosiy turlarga ajratiladi: yumshatish, normallash, 
toblash, bo’shatish po’lat va boshqa ba’zi bir metallar uchun. 
Po’latni sirtqi toblash alohida o’rin tutadi. U har-xil detallarni, ya’ni sirtqi 
qatlami yuqori mustahkamlikka va o’zagi qayishqoqlikka ega bo’lishni ta’minlaydi. 
Toblashga tez qizitish va sovitish yo’li bilan erishiladi, natijada faqat qattiq qizdirilgan 
jismlar sirtlanadi.
 
 
1.6. Elektrotermik qurilmalarning klassifkatsiyasi. (Elektr energiya 
issiqlik energiyasiga aylantirilish bo’yicha). 
Zamonaviy texnikaga yuqori darajadagi sof metall va qotishmalar zarur. Ular 
yuqori yuklama va haroratlarda ishlaydigan detallar (gaz turbinalarining kurakchalari, 
raketa dvigatelining qismlari) ni tayyorlashda qo‘llaniladi. Bu maqsadlar uchun niobiy, 
molibden, tantal, volfram va ularning qatnashchilari ishlatiladi. Ular tarkibida juda kam 
miqdorda gaz aralashmalari (azot, kislorod, vodorod) va shuningdek, qattiq 
aralashmalar (uglerodli va boshqalar) bo‘lsa, metallarning mexanik xossalari keskin 
pasayib ketadi, mo’rtligi oshadi, payvandlanishi yomonlashadi va hokazo. 
Yuqori sifatli sof metall va qotishmalar elektr pechlarida olinadi. Elektr 
pechlarida chuqur vakuum (10
-5
-10
-7
mm.sm.ust.gacha)ni hosil qilish va shuningdek, 
himoyalovchi atmosferadan foydalanish mumkin. Vakuum texnikasining tez 
rivojlanishi natijasida chuqur siyraklik sharoitida 30 tonna va undan og‘ir sof 
quymalarni olish imkoniyatiga ega bo‘linadi. Bunday sharoitda olingan metallning 
fizik va mexanik xossalari keskin yaxshilanadi. Masalan, vakuumda eritib olingan 
po‘latdan yasalgan podshipnik ishlash muddati 4-5 marta ortadi. Elektr qizdirish 
paytida ishchi kameradagi haroratni 

1-6 
0
C aniqlik bilan rostlash mumkin. Bu 
oldindan belgilangan xossali metallar olish uchun muhim ahamiyatga ega. 
Hozirgi paytda sanoatda qo‘llaniladigan elektr qizdirish turlari quyidagilarga 
bo‘linadilar:
1) Qarshilik pechlarida bilvosita qizdirish; 

---



2) Bevosita qizdirish; 
3) Induksion yuqori chastotali qizdirish; 
4) Yoyli qizdirish; 
5) Elektron - nurli qizdirish; 
6) Plazmali qizdirish; 
7) Optik qizdirish.