Quritish jarayonlari xaqida umumiy tushunchalar

KRISTALLIZATORLARNING TUZILISHI Sanoatda kristallanish jarayonini amalga oshirish uchun turli apparatlar ishlatiladi. Ishlash prinsipiga ko‘ra kristallizatorlar bir necha turga bulinadi: 1) erituvchining bir kismini buglatish yuli bilan ishlaydigan kristallizatorlar;
2) eritmani sovitish bilan ishlaydigan kristallizatorlar;
3) sovituvchi kurilmasi bulmagan vakuum — kristallizatorlar;
4) mavxum kaynash katlamli kristallizatorlar.
Barabanli kristallizator. rasmda suv bilan sovitiladigan barabanli kristallizatorning sxemasi berilgan. Bunday kristallizatorlar sanoatda eng ko‘p tarkalgan bulib, gilof 4 bilan ta’minlangan silindrsimon kobik 3 dan iborat. Baraban bandajlar 1, tayanch gildirakchalari 5 va tojli shesternya 2 yordamida aylanma xarakatga keladi. Rilofga sovitish uchun suv yoki xavo beriladi. Eritma va sovituvchi suv karama-karshi yunalishda xarakat kiladi. Barabanli kristallizatorning diametri 1,5 m va uzunligi 15 m gacha bulganda uning kiyaligi 1:100 yoki 1:200, aylanish soni esa-1020 ayl/min buladi. Bunday apparat yordamida mayda kristalli chukma olish mumkin. Kamchiligi — barabanning ichki yuzasiga kristallar yopishib koladi.Rasmda suyuk kotishmalarni kristallashga muljallangan bitta barabanli kristallizatorning sxemasi ko‘rsatilgan. Bu apparatda kristallanish prosessi suv bilan sovitish orkali olib boriladi. Vakuum — kristallizator. Eritmani kisman buglatish uchun u buglatish kamerasiga yuboriladi. Buglatkichda vakuum — nasos va kondensator yordamida vakuum (bushlik) xosil kilinadi .Buglatkichdan eritma barometrik truba orkali yiggichga utadi. Xosil bulgan suv buglari vakuum — nasos orkali tortib olinadi. Chukmaga tushgan kristallar yiggichning pastki
Mavhum qaynash qatlamli birxil shakldagi kristallizator. Bunday kristallizatorlar katta o‘lchamli bir hil shakldagi kristallar olish uchun ishlatiladk. Mavhum qaynash qatlamli kristallizatorlarda kristallanish prosyessi eritma bir qismining bug‘latilishi yoki
eritmaning sovitilishi bilan borila. Mavhum qaynash
katlamli buglatuvchi kristallizatornnng tuzilishi rasmda
kurasatilgan.Bu apparat qobiq trubali sovitkich va sirkulyasiya
qiluvchi nasosdan iborat. Uzluksiz so‘riluvchi truba orqali berilayotgan eritma qisman kristallarda ajralgan suyuklik oqimi bilan aralashadi. Bu okimning mikdori dastlabki berilayotgan erytmaning mikdoriga iisbatan bir necha marta ko‘p bulgani uchun aralashgan erytmaning konsentrasiyayei va tempera-turasi kam uzgaradi. Shu sababli sirkulyasiyali nasos orkali aralashgan eritmani sovitkichga uzatib sovitilganda, eritma kamrok tuyinadi. So‘nga eritma apparatning pastki kismiga berilib, kelayotgan issiklik okimi bil'an apparatdagi kristallar kaynab, tuyingan eritma xisobiga kristallar kattalashadi. Uz tarkibida juda mayda kristallarni ushlagan, kisman kri-stallyardan ajralgan suyuklik koldigi uzluksiz suruvchi truba ga tushib', berilayotgan eritma bilan aralashib yana nasos orkali uzatiladi va sikl kaytadan takrorlanadi. Hosil bulgan kristall maxsulotlari apparatning pastki kismidan ajratib olinadi. Sovituvchi suyuklikning sarfi va temperaturasi sovitkich yuzasida xar xil kristallarning yopishib krlmasligi uchun, issiklik agentlari orasidagi temperaturalar yukori va bir xil bulishligi uchun xisoblab tanlab olinadi. Shuning uchun sovitkich­ga kirayotgan va chikayotgan suyuklikning kerakli temperaturasini xosil kilish maksadida kushimcha sirkulyasiya konturidan foydalaniladi.