Qüvvələrinin əzm və qüdrətinə arxalanaraq, çətin və ağır

Şəkil 69. İdman hərəkətlərinin icra edilməsi
Əzələlərin hərəkət fəallığı-orqanizmin boy atması və inkişafını 
mümkün və müəyyən edən amillərdən biridir. Əzələ fəallığı 
insanın xarakterinin formalaşmasına, düşüncə qabiliyyətinin 
inkişafına yardım edir.
Kifayət dərəcə fiziki yüklənmə olmadan insan orqanizmi 
normal inkişaf edə və fəaliyyət göstərə bilməz. Hərəkətə, əzələ 
qüvvəsinə tələbatın əsası insan orqanizminə təbiətin özü 
tərəfindən qoyulmuşdur və bu tələbatın boğulması sağlamlıq 
üçün hökmən ağır nəticələr verir. 
Rassional qidalanma. Sağlamlığın digər komponenetlərdən 
biri də, insanın düzgün qidalanmasıqdır. Orqanizmin normal və 
mükəmməl inkişafını təmin edən qidalanmaya 
səmərəli-
rasional qidalanma 
deyilir. (
«Rasional» 
sözü
, latınca «ratio- 
hesab və ya ölçü», «rationalist-ağıllı, məqsədyönlü, əsaslan 
dırılmış» 
mənasını verən sözlərdən əmələ gəlmişdir). 
Bir insanın normal qidalanma formulu gündə 5 dəfədir. Təbii 
ki, doyunca yemək yox, az-az yemək daha məqsədə uyğundur. 

---

151 
Bir anda normadan çox qida qəbul etdikdə, insanın orqanizmi 
həzm etməkdə çətinlik çəkir. Elə buna görə də piy piqmentləri 
çoxalmağa başlayır (şəkil 70). 
Şəkil 70. Səmərəli qidalanma
Gün ərzində 2-3 litr maye qəbul edilməlidir. Yeməkdən yarım 
saat əvvəl su içmək lazımdır, yemək əsnasında və qidalan- 
madan dərhal sonra su içilməməlidir.
Yuxu rejimi. Sağlamlığın prinsiplərindən biri də düzgün yuxu 
rejimi qurmaqdır. Düzgün yuxu rejimi isə 1 gün ərzində 4-5 
saatı təşkil edir. İnsan yuxulayanda beynin bəzi aktiv olan 
toxumaları məhv olur. Oyananda isə bu toxumalar özünü bərpa 
edir. Məhz bu toxumalar 4-5 saat ərzində yenidən bərpa olunur. 
Əgər bir insan 10-12 saat yatırsa həmin bu toxumalar özünü 
bərpa edə bilmir, nəticədə insanda halsızlıq, yaddaş zəifliyi və 
unutqanlıq meydana gəlir.
Ona görə də, əziz şagirdlər, abituriyentlər, tələbələr özünüzə 
yuxu saatı az olan bir rejimə alışdırın. Yuxu insanın sağlamlığı 
üçün olduqca vacibdir.