R. I. G im u s h, F. M. M a t m u r o d o V

2.1-chizma. 
Investitsion lo yih a la m i baholash usullari. 
60

---

Investitsiyani qoplash muddati. Bu usul eng sodda usul b o ‘lib, b un da in ­
vestitsiya qanday m uddatda olinadigan foyda hisobiga qoplanishi aniqlanadi. 
Pul tushum i yillar b o ‘yicha b ir tekis kelib tushganda:
Investitsiyalar
Q oplanish m uddati ( n ) = ------------------------------------------
A m ortizatsiya yiliQyillik s o f foyda
Agar pul tushum i bir t o ‘kisda kelib tushm asa, investitsiyani qoplanish 
m uddati pul tushum ining investitsiya qiymatidan ortib ketish m uddatiga teng. 
U m um iy k o 'rin ish d a q o p lan ish m uddati
L  RK>1
k=I
R K -k yillik so f pul foydasi.
Bu usul sodda b o ‘lgani bilan o ‘zign xos kam chiliklarga ega. B irin- 
ch id an , bir xil u m um iy d aro m a d sum m asi darom adni yillar b o 'y ic h a h ar 
xil taqsim laydigan Ioyihalar orasidagi farqni k o 'rsatm ay di. Ik kinchidan , 
investitsiya q o p lan g an d an keyingi davrni hisobga olm aydi. S hunga qara- 
may bu usuldan foydalanishi m aqsadga m uvofiqdir. A yniqsa, korxona in ­
vestitsiyani qisqa m u d d atd a q o p lanishidan m an faatd o r b o ‘lsa, o d atd a, bu 
hoi tez o ‘zgaruvchan texnologik sohalarda nam oyon b o ‘ladi.
Investitsiya samaradorlik koeffitsienti. Y ana bir investitsiya loyihalarini 
baholash usuli investitsiya sam aradorlik koeffitsientini hisoblash usulidir 
(investitsiya buxgalter rentabelligi). Bu koeffitsient yillik o 'rta c h a foydani 
investitsiya o ‘itacha qim m ati b o ‘lishi orqali topiladi. Bu koeffitsientni hisob- 
lashda o 'rta yillik so f foyda (balans foyda budjet ajratm alari) va inv estit­
siya o 'rta c h a qiym ati uning boshlan g 'ich ishlab chiqarish qiym atin in g va~ 
rim idan foydalanadi. O lingan qiym atni um um iy kapital sam arad orlik ko ­
effitsienti bilan taqqoslab k o 'rish e ’tiborga molik.
O 'rta c h a yillik so f foyda
Investitsiya sam aradorligi koef. = —— ——
—-------- :--------------
Investitsiyalar yig‘indisi+
Asosiy fondlarni qoldiq bahosi
U m um iy so f foyda
Kapital sam aradorlik = ------------------------- ----------------------------------
U m um iy kiritilgan vositalar yig'indisi