shundaki, agar g ‘oya qabul qilinishi mehnat unumdorligi o ‘sishini ta’minlasa,
bu g ‘oya muammolarini bartaraf qiladi. Mukofotlash darhol ranjishning oldini
oladi.
Agar ish joyi iflos, qorong‘i, ko‘rimsiz b o‘lsa bu mehnatga intilishni
kamaytiradi.
Agar ish joyi toza, ergonometrik nuqtayi nazardan benuqson bo‘lsa, mehnatga
aniq ifodalangan motivlar paydo b o ‘ladi. Xarsberg bu om illam i «gigiyenik»
omillarga oid deb hisoblaydi. Shuningdek, pul masalasi ham katta rol o ‘ynaydi.
Am m o pul inson qadr-qimmatining o ‘lchovi sifatida juda ham xavflidir.
Agar pulga intilish insonni butunlay egallab olsa, u ko‘payishga moyillik
tug‘dirib, uni boshqalarga nisbatan buyukligini isbotlashga oUb keladi, natijada
jamoadan va kishilardan ajrab qoladi.
M O T I V L A S H T I R I S H N I N G P R O T S E S S U A L N A Z A R IY A S I
Protsessual nazariyasi doirasida inson qanday qilib aniq maqsadga erishish
uchun o ‘z harakatini taqsimlaydi va m a’lum xulq turini tanlaydi. Protsessual
nazariya ehtiyojlar mavjudligiga da’vo qilmaydi, balki odamlar xulqi faqat ular
bilangina emas, ijtimoiy ehtiyojlar bilan ham belgilanadi deb hisoblaydi.
Motivlashtirishning uch asosiy protsessual nazariyasi mavjud: kutish nazariyasi,
odillik nazariyasi va Porter-Louler modeli.
Kutish nazariyasining asosiy m a’nosini insonni umidi tashkil qiladi, chunki
u tom ondan tanlangan xulq tipi uning xohishini qondirishga ishonadi.
Kutish — m a’lum voqealarga ishonch bo‘yicha shaxsning bahosidir. Kutish
nazariyasi uch o ‘zaro bog‘liqlikni uqtiradi: Mehnat sarfi — natija; natija —
mukofot; mukofot — valentlik. Odamlar qanday qilib maqsadga erishish uchun
o ‘z kuchlarini taqsimlash va y o ‘naltirishiga odillik nazariyasi javob beradi.
94
Do'stlaringiz bilan baham: |
