R. X. Maksudov

Хб
Хо Хо Хо
Хо Хо Хо Хо Хб
1500
X
4
X i
Xs
У\8 %8
Xs
У\8
Xs
Xs
Хб Хб
1000
X\2 У\2 X ,
Хб
Хб
Хб
Хб
Хб
Хб
У
24
х
4
750
Х г Х6 Хб
Хб
Хб
Хб
Хб
Хб
Ун
У
22
У
22
У
22
Uzatmaning 
h is o b la s h [
a
* j 
ni ruxsat 
e tilg a n b o s im [A fjqiym ati b o ‘y ic h a
o lib b o r i la d i , b u n d a :
[6.29]
Bunda: 
Sr=1.3 . 
1,8 
- ish rejimni va dinamik yuklanishini 
hisobga 
oluvchi koeffitsiyent, qiymati 6.17-jadvaldan olinadi.
153

---

6 .1 7-jadval
M ashina turlari
Ish rejimi
1
2
3
Yengil konveyrlar
1,3-1,5
1,4-1,6
1,5-1,7
B o sm axona 
mashinalari, 
metallarni qayta 
ishlash stanoklari
1,4-1,6
1,5-1,7
1,6-1,8
T o ‘qimachilik 
mashinalari, yuk 
k o ‘tarish 
mashinalari
1,5-1,7
1,6-1,8
1,7-1,9
Tasm ani tortish darajasini t a ’m inlash uchun kerakli tasm aning eni
Bunda: 
f] = \o:'P/d
- aylanm a kuch,N ; R-kVt, г?-m/s.
H isoblangan e' qiymat aniqlashtiriladi :
e = e'/ c .
[6.30]
Cg
- tasm aning yon to m o n id a tros oT am larin in g t o ‘liqmasligini hisobga 
oluvchi koeffitsiyent:
v,
m m
< 8
8 ...1 6
1 6 ....25
25
2 5 ...4 0
4 0 ...6 5
6 5 ...1 0 0
>100
c.
0.7
0.35
0.95
1
1.05
1.10
1.15
1.2
T asm aning eni standart qatordan olinadi, 6 ,1 5-jadval.
Shkivni b o ‘luvchi aylana oMc-hami:
Ui=mZi; 
d2- m Z 2
[6.31]
bunda: Z b Z 2- shkivning tishlar soni
U zatm ad a tasm alarning ishlash m uddatini t a ’minlash 
uchun 
vetaklovchi shkivda tishlar sonining eng kichik qivmati 6,10- ja d v ald an
tavsiya asosida olinadi.
0 ‘qlararo masofa
a > 0. 5( di + d 2) + (2...1)w
T asm aning uzunligi
, 
2a 
Z , + Z , 
Z , - Z , , /
\
+i-^z
— L) ' - ,
t 
2 
I n
a
bunda: t-tish qadami, 6,9-jadvalda berilgan.
[6.32]
154

---

Aniqlangan 
Lx 
qiym at standart b o ‘yicha yaxlitlanadi, 6 ,1 0 -jad v al. 
O 'q lararo m asofaning hisobi qiymati
‘ ^ L 
i L 
h ± ? }.y
- 8
(h r z.)-y
[
6
.
33
]
2
/,
Yetaklovchi shkiv bilan ilashishda b o ‘lgan tasm aning tishlar soni
Z0 = ^ > [ z 0]
360 
[6.34]
bunda: 
ax-
yetaklovchi shkivning qam rov burchagi, 6,4-formula 
b o ‘yicha aniqlanadi.
U zatm ada 
tasm a 
tishlarini 
kesishga, 
troslarni 
uzilishga 
mustahkamligini, chidamliligini ta ’minlash uchun [z0]> 6 shart bajarilishi 
kerak. Agarda 
z 0<[z0]
b o i s a o ‘qlararo masofada a yoki 
Z\
tishlar soni 
oshiriladi.
B oshlang‘ich taranglik kuch F0 
qiymati ilashishdagi b o ‘shliqlami 
y o ‘qotish, hamda tasmani shkivga to ‘g ‘ri ilashishini ta ’minlaydi. Uning 
qiymati tasma bilan shkiv o ‘zaro yaxshi ilashishi uchun m arkaz qochm a 
kuch qiymatidan katta b o ‘lishi shart, bu qiymat quyidagicha aniqlanadi:
F» 
= Fye+qe&2
^6 3 5 j
bunda: v - ш т ; q-kg /(m mm);
tf-m/s; Fv-taranglovchi cuch, N /m m ;
m, m m
3
4
5
7
F v,N /m m
1,0
1,5
4,0
5,0
6,0
V alga ta ’sir qiiuvchi kuchning qiymati
F« =
Tishli tasmalarning ishlash muddati 2000 s.