Радиотехник тизимлар назарияси асослари

1
1
1
1
1
1
1
1
1
----- — —
--------
y — — 
— i------- ^ —
2 2 2  
2 2 2  2 2 2
Beta-yem irilishda spektrning uzluksizligi 1931-yilda Shvetsariyalik
V.Pauli p-yem irilishda b-zarradan tashqari yana bir zarra chiqishligi va
yemirilsh energiyasi bu ikki zarra o ‘rtasida taqsimlanishini bashorat qildi.
P-yemirilishda chiquvchi ikkinchi zarra zaryadsiz Z = 0 bo‘lishi, tinch
h o latm assasin olb o'lish i, chunki p ' spektrning maksimum energiyasi p -
yemirilish energiyasiga aynan teng, spini 1/2 yoki 3/2, magnit momenti 
ham nol yoki nolga yaqin, ta’sirlashuv kesimi 
= KE*4 sm2 bo'lishi 
lozim. Bu zarraga n e y trin o deb nom berildi.
Neytrino zaryadsiz, m assasiz zarra bo ‘lgani uchun bu zarrani qayd qilib, 
tutib bo‘lmaydi.
Neytrino uchun m uhitda erkin yugurish masofasi
89
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

1
n a
10 
" sm
------
t
;-----7 = 1 0 22
st
« = 1 0 l7A:m
•1 0
- * s m 2 
'
Yadro suyuqligida
/ =
I
= 106.s'/« = 
\ 0km
n a  
1 0
sm + • 10 
sm'
Neytrinoning tinch holat massasi qiymati b-spektrga ko‘ra, hisoblanadi.
Neytrino massasi va p -spektr maksimum energiyalari farqigateng. Tajriba 
natijalari neytrino massasining yuqori chegarasi mn< 35 eV bo‘lib, elektron 
massasidan 15000 marotaba kichik ekanligini ko‘rsatadi.
K o‘pgina laboratoriyalardagi keyingi o ‘lchashlar neytrinoning massasi 
14 
< rriv 
< 46 eV chegarada ekanligini ko‘rsatadi.
Beta-yemirilishda neytrino borligini tasdiqlovchi tajribalami o‘tkazishni 
A .I.A lix an o v (1904 — 1970) va A .I.A lix an y a n (1908 — 1978)
(4 
B e  + e —> lL i +
k
) 
7Be ning ek qamrash jarayonida neytrinoning Li
yadrosiga bergan tepkisini o‘lchashni tavsiya etdi. Bu yemirilishda yemirilish 
energiyasi
E = [ M ,A ( l B e ) - M , d ( l L i ) y =
= [7,01916 - 7,01824] 931,
4Me V = 0 ,864Me V.
Yemirilish energiyasi Ep = 0,864 MeV, demak, p +-yemirilish energetik 
jihatdan mumkin emas, faqat elektron qamrash bo‘lishi mumkin. Neytrino 
massasi p-spektrga ko‘ra, aniqlansa, bor yoki yo‘qligi impulsga ko‘ra, 
aniqlanadi.
Demak, 7Be elektron qamrashjarayonida neytrino chiqadi va hosila yadro 
7Li ga tepki beradi. Impuls saqlanish qonuniga ko‘ra, neytrinoning 7Li ga 
beradigan impulsi quyidagicha:
W
= | 
Pa\ = ^ M
u -T u .
Hosila yadro 7Z/ ning olgan kinetik energiyasi
90
www.ziyouz.com kutubxonasi

---