Raqamli ilmiy kengash qarshi davlat universiteti


Download 2.16 Mb.
Pdf ko'rish
bet39/61
Sana20.10.2023
Hajmi2.16 Mb.
#1711490
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   61
Bog'liq
doston lotin so‘nggi (4)

2.Toponimlar guruhi. Qashqadaryo xalq dostonlari matnida o‘z qatlamga 
mansub toponimlarga quyidagilarni misol sifatida keltirish mumkin: 
CHAKCHAK [o‘z.] “Kelinoy yoki Norguloy” dostonida tilga olingan 
tog‘ nomi. So‘ltoq to‘rtinchi kuni Chakchak tog‘ning ustiga chiqdi. (KN-81). 
QO‘NG‘IROT – “Kelinoy yoki Norguloy” dostonida joy va urug‘
nomi sifatida tilga olinadi.
Sherobod deyarkan tug‘ilgan joyim,
Daydi qilib yaratgan meni xudoyim,


92 
Dardimni aytgani yo‘qdir hamroyim, 
Posbonim o‘zing bo‘l Qo‘ng‘irot boyi. 
Ushbu nom nafaqat toponim, balki etnonim ham bo‘lib, bu nom etnonim 
sifatida boshqa xalq dostonlarida, jumladan, “Alpomish”da ham uchraydi.
3. Boshqa tur onomastik birliklar guruhi. Qashqadaryolik baxshilar 
tomonidan kuylangan xalq dostonlari matnida uchraydigan turkiy qatlamga 
mansub bo‘lgan etnonim, zoonim, gidroonim va b. onomastik birliklarni tahlil 
qilishga harakat qilib ko‘ramiz. 
O‘zbek etnonimi O‘zbek tilining izohli lug‘atida quyidagicha izohlanadi: 
O‘ZBEK 1 O‘zbekiston Respublikasi tub aholisi (xalqi)ning nomi. 
O‘zbek xalqi. O‘zbek millati.
2 Shu xalq (millat)ga tegishli, mansub. O‘zbek xonadoni. O‘zbek tili
192

Turkman etnonimi O‘zbek tilining izohli lug‘atida quyidagicha 
izohlanadi: 
TURKMAN 1 Turkmanistonning asosiy aholisini tashkil etuvchi xalq va 
millat nomi. Turkman xalqi. Turkman millati (q. turkmanlar).
2 Shu xalq, millatga mansub, tegishli. Turkman tili. Turkman 
madaniyati
193

O‘zbek va turkman etnonimi “Nurali va Semurg‘” va “Jorxun maston” 
dostonlari tilida qo‘llangan hamda bu millat vakillari birgalikda farovon hayot 
kechirishgani ta’kidlangan.
Qashqadaryo xalq dostonlari matnida nomi tilga olingan Jiyron, 
Jiyronqashqa singari afsonaviy ot nomlariga O‘zbek tilining izohli lug‘atida 
quyidagicha izoh berilgan: 

Download 2.16 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   61




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling