Ravshan rajabov qadimgi sharq harbiy san’ati yangi asr avlodi toshkent 2018 uo‘K: 94(100) (075)

Razvedka. 
Osuriyaliklar harbiy san’at tarixida ilk 
bor razvedka, ayg'oqchilik maxsus xizmat turini yolga 
qoyganlar. Razvedka xizmatiga taxt vorisi shahzoda 
boshchilik qilgan. Osuriya harbiy boshliqlari dushman
50

---

mamlakatining ichki va tashqi siyosiy ahvoli to‘g‘risi- 
da batafsil malumotga ega bolganlar. Buning uchun 
ular razvedka, ayg'oqchiik xizmatini nihoyatda yuqo­
ri darajada tashkil qilganlar. Dushman mamlakatlar, 
qo'shni davlatlar doimo osur ayg'oqchilari bilan tolib 
toshgan. Ular ichki ziddiyatlar, harbiy tadbirlar, mu­
dofaa inshootlari, ozuqa zaxiralari, armiyaning jango­
var qobiliyati, yollar, ko'priklar, kechuvlar to'g'risida 
batafsil malumotlar to‘p lab yurganlar. Osur armiya­
si bosib olinayotgan mamlakat yoki shaharga hujum 
qilish arafasida yoki urush vaqtida dushman aholi- 
sini vahimaga tushirish va dusman armiyasi ichida 
qo'rquv, vahima tug'dirishga harakat qilgan. Bunday 
psixologik ta’sir dushmanning qarshiligini susaytirib, 
uni ishg'ol qilishni yengillashtirgan.
Qamal. Osuriya armiyasi qal’a va shaharlami qa- 
mal qilish qobiliyatiga ega bolgan. Armiya qamal qilish 
iishun zarur bolgan uskunalarga ega edi. Qal’alami 
buzishda tarandan foydalanilgan. Tar an - qalin g'ola 
bolib, uchi keng va otkir bolgan.Taran taxta qurilma 
(karkas)ga zanjir bilan osilgan va 4 yoki 6 glldirakli 
jaravaga o'matUgan. Karkas ten bilan qoplangan bolib, 
Ichidagi jangchilami himoya qilgan. Uning old qismida 
jninora bolib, unda kamonchi joylashgan. U taranni 
jttfmoya qilgan. Osuriyaliklar tog‘dagi qo‘rg‘onni qamal 
Quishda kamida 7 ta tarandan foydalanganlar. Himoya- 
lanuvchilar taranga qarshi zanjir ishlatgan. Taranning 
pld qismiga zanjir tashlanib, old qismini yuqoriga ko'ta- 
llshgan yoki uloqtiruvchi snaxyadlar yoqib, taranning 
(karkas qismini yoqqanlar. Bundan tashqari, osuriyalik­
lar qamal qilishda harakatlanuvchi minora qollaganlar