Редактор: А. Тилегенов Редколлегия ағзалары


МУҒАЛЛИМ ҲӘМ ҮЗЛИКСИЗ БИЛИМЛЕНДИРИЎ


Download 1.44 Mb.
Pdf ko'rish
bet91/207
Sana06.10.2023
Hajmi1.44 Mb.
#1693302
1   ...   87   88   89   90   91   92   93   94   ...   207
Bog'liq
Муғалим журнал 6-2 2022

МУҒАЛЛИМ ҲӘМ ҮЗЛИКСИЗ БИЛИМЛЕНДИРИЎ
91
РЕЗЮМЕ
Тизимли тафаккур нарсалар эмас, уларнинг алоқадорлигини, бир зумлик ҳолатларни эмас, балқи 
ўзгарш қонуниятларини аниқлашга мўлжалланган. Тизимли тафаккур мураккаб ҳолатлар структураларини 
фарқлашда асқатади. Демак, тизимли тафаккур амалий фаолиятнинг турли жабҳаларида тизимли ёнда-
шувни қўллаш қобилиятини акс эттиради.
РЕЗЮМЕ
Системное мышление призвано выявлять не вещи, их отношения, не сиюминутные состояния, а 
закономерности изменения. Системное мышление предполагает различение структур сложных ситуаций. 
Поэтому системное мышление отражает способность применять системный подход к различным аспектам 
практической деятельности.
SUMMARY
Systemic thinking is designed to identify not things, their relationships, not momentary states, but patterns 
of change. Systems thinking involves distinguishing the structures of complex situations. Therefore, systematic 
thinking reflects the ability to apply a systematic approach to various aspects of practical activity.
Mixliboyev F.A.
Jizzax davlat pedagogika universiteti,70110401 - Maxsus pedagogika,
Defektologiya (Logopediya) mutaxassisligi 2- bosqich magistri 
NUTQNING NORMAL VA NUQSONLI RIVOJLANISHIDA NUTQ VA 
KOGNITIV FUNKSIYALARNING O’ZARO BOG’LIQLIGI
Tayanch so`zlar: nutqning normal va nuqsonli rivojlanishida nutq va kognitiv funksiyalarning 
o’zaro bog’liqligi, didaktik material, psixologik o’rganish, ta’lim, hissiy aloqa, artikulyar apparatlar va 
fonemik eshitish, tahlil va sintez.
Ключевые слова: взаимообусловленность речевых и познавательных функций при нор-
мальном и дефектном развитии речи, дидактическом материале, психологическом обучении, 
образовании, эмоциональном общении, артикуляционном аппарате и фонематическом слухе, 
анализе и синтезе.
Key words: interdependence of speech and cognitive functions in normal and defective 
development of speech, didactic material, psychological learning, education, emotional communication, 
articulatory devices and phonemic hearing, analysis and synthesis.
Nutqiy faoliyat - tizimli jarayon bo’lib, o’z ichiga verbal va noverbal komponentlarni 
oladi. Uning psixojismoniy asosi - kommunikativ tizim ostini, kognitiv tizim ostini, 
intellektual qobiliyatlarni o’z ichiga olgan til va nutqning funksional tizimidir. Uning 
bunday murakkab tarkibi ontogenezning ilk bosqichlarida ayniqsa yorqin namoyon bo’ladi. 
Aynan mana shu davrda nutqning rivojlanishi kommunikativ ehtiyoj va qobiliyat, hissiy 
sohaning holati, bilish jarayonlari va qobiliyatlarning rivojlanish darajasi singari psixologik 
omillarga bog’liq bo’ladi.
Psixonutqiy rivojlanishning ko’rsatkichlari sifatida kommunikativ hatti-harakatlarni, 
hissiy ta’sirchanlikni, faollikni va u bilan bog’liq sensor jarayonlarni, ehtiyorsiz diqqatni 
ko’rsatadi.
Zamonaviy psixologiya, pedagogika ilmida nutq kishilarning faoliyati jarayonida 
muloqot shakli sifatida tarixan tarkib topgan deya talqin etiladi. Nutq faqatgina inson uchun 
xos bo’lgan, uning faoliyatni ixtiyoriy boshqarish va nazorat etishni ta’minlovchi, oliy ruhiy 
funksiyalarning paydo bo’lishi uchun muhim shart hisoblanadi. Til - belgilar tizimi bo’lib, 
ular yordamida inson o’z hislari, fikrlari, tajribasini kodlaydi. Til muloqot va tafakkurning 
asosiy vositasi sifatida xizmat qilib, ma’lumotlarni saqlash va uzatishning, jumladan 
avlodlardan avlodlarga uzatishning vositasi hisoblanadi. Nutqiy faoliyat mehnat, o’yin, 



Download 1.44 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   87   88   89   90   91   92   93   94   ...   207




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling