Reja: Biznes va tadbirkorlik tushunchalari, ularning mohiyati va mazmuni

8. Biznes va tadbirkorlikni rivojlantirishni davlat tomonidan qo llab-
quvvatlashning xorij tajribasi 
Ko'pgina xorijiy mamlakatlarda Biznesning vujudga kelishi va muvaffaqiyatli 
faoliyat yuritishi davlat yordami vositasida ta’minlanadi. Ularda bu ishda juda katta 

---

ijobiy tajriba to'plangan bo'lib, undan bizning sharoitlarimiz va xususiyatlarimizni 
hisobga olgan holda foydalanish mumkin. 
Ko'pgina mamlakatlarda kichik korxonalar faoliyatini tartibga solishga umumiy 
yondashishlar va asosiy yo'nalishlar xosdir. Ularga quyidagilar kiradi: 
- Biznesni qo'llab-quwatlashga yo'naltirilgan maxsus qonunlarni qabul qilish; 
- korxonalar faoliyatining umumiy va xususiy tomonlarini (masalan, kichik 
firmalarda boshqaruv usullarini) takomillash-tirishni, biznes bilan shugutfanishni 
istayottanlarga moliyaviy yordam ko'rsatishni, Biznesni rivojlantirishni ko'zda 
tutuvchi ma’lum maqsadga qaratilgan davlat rejalarini ishlab chiqish; 
- Biznesni qo41ab-quwatlashning tarkibiy-tashkiliy xizmatlarini tashkil qilish; 
- Bizneslarga davlatning moliyaviy yordam ko'rsatishi (Italiyada kichik firmalar 
ilmiy-tadqiqot va tajriba-konstruk-torlik ishlarini moliyalashtirishga katta 
mablag'lar ajratiladi); 
- Biznesni kafolatlash va imtiyozli kreditlashtirish firmalarini tashkil qilish 
(Angliyada kichik korxonalarni moliyalashtirishni ta’minlovchi maxsus firmalar 
bor, buning ustiga davlat qarzlarining 70% nikafolatlaydi); 
- kichik korxonalar faoliyatini imtiyozli soliqqa tortishni keng tarqatish 
(masalan, Fransiyada har yili 10000 ga yaqin korxonalar to'liq yoki qisman soliq 
to'lashdan ozod qilinadilar). 
Biznesni qo'llab-quwatlash sohasidagi ba’zi bir mamlakatlar tajribasining 
qisqacha bayonini keltiramiz. 
AQSH. AQSH 1953-yildayoq butun mamlakat bo'yicha vakillarning keng 
tarmog iga ega Biznes ishlari bo'yicha ma’muriyat tashkil qilingan edi, unda 4 
ming xodimlar xizmat qiladi. Bu tashkilot faoliyatining asosiy yo'nalishi shaxsiy 
ishni ochish va olib borishda yordam berish, Biznesga kreditlar va kafolatlangan 
qarzlar berishdaniborat. 
O'sha yili iqtisodiyotning monopolistik sektorini davlat tomonidan tartibga 
solishning huquqiy asoslarini tashkil qiluvchi Biznes to'g'risidagi qonun qabul 
qilingan. 1986-yilda kichik korxonalarga yangi texnologiyalar, ilmiy-texnik va 

---

tajriba konstruktorlik tashkilotlarining ishlanmalarini topshirish imkoniyatini 
ta’minlovchi qonun qabul qilingan. 
xizmatlar savdosi sohasidagi siyosat bo'yicha qo'mita, Prezident xuzuridagi 
xususiy 
tadbirkorlik 
muammolari 
bo'yicha 
max-sus 
komissiya, 
sanoat 
raqobatbardoshligi masalalari bo'yicha komissiya va boshqalar. 
Ko'p sonli jamoatchilik tashkilotlari - savdo palatasi, sanoatchilarning milliy 
assouiauiyasi, savdo, qishloq xo'jaligidagi har xil assouiauiyalar, klublar, guruhlar 
va hokazolar Biznesni qo'llab-quwatlashga yordam ko'rsatadilar. AQSHda kichik 
korxonalar soliq imtiyozlaridan foydalanmaydi, ammo subsidiyalar, dotat-uiyalar, 
moliyaviy kafolatlar bilanqo'llab-quwatlanadilar. 
Yaponiya. Yaponiyada kichik korxonalarni qo'llab-quwatlashda Biznes bo'yicha 
boshqarma, KO'Kni rivojlantirish bo'yicha davlat korporatsiyasi, moliyalashtirish 
bo'yicha milliy korporatsiya, butun yapon federatsiyasi, KO'K butun yapon markazi 
va boshqalar faoliyat yuritadilar. Bulardan tashqari unga yaqin maxsus banklar 
KO'Kni kreditlashga xizmat qiladi. 
Davlat qoMlab-quwatlashi o'z ichiga quyidagilarni oladi: imtiyozli soliqqa 
tortish, jadallashtirilgan amortizatsiya, imtiyozli kredit-lashtirish, xodimlarni 
o'qitishda yordam, bankrotlik holida yordam ko'rsatish, KO'Kning texnik darajasi 
o'sishini rag'batlantirish. 
Prefekturalarda harakat qiluvchi 500dan ortiq savdo-sanoat palatalari va ularning 
filiallari kichik korxonalarga maslahat, moliya, ta’lim yordamini ko'rsatadilar. 
Biznesni qoMlab-quwatlashning maxsus fondi, xalq fondi hamda moliyaviy 
korporatsiya davlatning KO'Kni qo'llab-quwatlashning moliyaviy bazasin itashkil 
qiladilar.