Reja: Davlat hokimyatining mohiyati va asosiy belgilari O’zbekistonda qonun chiqaruvchi hokimiyat organi O’zbekistonda ijro etuvchi hokimiyat organi O’zbekistonda sud organlari Davlat hokimyatining mohiyati va asosiy belgilari

2. Davlat xokimiyatining tuzilishi va uni amalga oshirish usullari.

Istalgan davlat - tashkiliy jamiyatning normal xayot faoliyatni ta'minlash va qo’llab-kuvvatlash uchun,jamiyat va davlatning oldiga qo’yilgan vazifalarni yechish uchun, ko’zlangan maqsadlarga erishmok uchun turlicha davlat tashkilotlarining xarakatda bo’lishi zarur. Davlat mexanizmisiz davlatning o’zi bo’lmaydi.

Davlat mexanizmi - bu, davlat tashkilotlarining tizimi bo’lib ularning yordamida davlat xokimiyati tatbiql etiladi,jamiyatga nisbatan davlat raxbarligi ta'minlanadi.

Davlat tashkilotlarining barchasi o’zaro mustaxkam bog’liqdir.Ularning xar biri ma'lum vazifalarni bajaradi va uchumiy mexanizmning "xarakatga keltiruvchi remeni" sifatida yo’zaga chiqadi, o’z navbatida barcha organlar yagona tizimida o’zaro kelishgan xolda xarakat qiladilar.

Davlat mexanizmi - uning moxiyati bilan ifodalanadi.Shu bilan birga davlat mexanizmi iqtisodiy bazisning axvoliga, siyosiy kuchlarning munosabatlariga, davlatning maqsadi, vazifalari va fukntsiyalariga o’z ta'sirini kursatadi.

Davlat mexanizmi quyidagi xususiyatga ega:

- Davlat mexanizmi boshqaruv bilan shug’ullanuvchi maxsus kishilardan iborat (qonun ijodkorligi, qonunlarning ijrosi bilan);

- Davlat mexanizmi tizilishi o’zgaruvchan va turli xil bo’ladi, lekin xar qanday sharoitda ham uning tarkibiga boshqaruv va majburlov organlari kiradi.Buni albatta natogri tushunmaslik kerak, ya'ni davlat mexanizmining ma'lum bir qismi fakat boshqaruv bilan kolgan qismi majburlov bilan shugullanadi deb. Real xayotda boshqaruv majburlov bir-biri bilan o’zaro almashib turadi.

Zamonaviy davlat mexanizmi o’zining yuqori darajadagi murakkabligi bilan, organ va tashkilotlarining (muassasalari) turli-tumanligi bilan oldingilaridan ajralib turadi, katta - katta tizim osti organlariga ega.Uning bitta tizimosti organlarini davlatning oliy organlari (vaqillik, davlat boshligi, xukumat) yo’zaga keltiradi(ifodalaydi).

Ikkinchi tizim osti organlariga - xuquq tartibot, sud, tartibot, sud, rmiya, militsiya va boshqa organlar kiradi.Bu organlar oliy davlat organlarining karorlarini bajaradilar, jumladan davlat majuburlov kuchini ishlatib bo’lsayam.

Davlat xokimiyati siyosiy xokimiyat bo’lib, uning zo’rlik kuchi bilan davlat mexanizmi orqali amalga oshirilib jamiyatga raxbarlik qiladi. Davlat mexanizmi-bu ddavlat apparatidan, ya'ni davlat organlarining yig’indisidan, davlat muassasalaridan va korxonalaridan iborat.

Davlat mexanizmi – davlat xokimiyatini amalga oshiradigan, jamiyatga davlat raxbarligini ta'minlovchi davlat tashkilotlari tizimidir.

Yaqin o’tmishda davlatning vazifasi beistisno uyushgan zo’ravonlikdan iborat deb karalar, lekin uni umumfarovonlikni ta'minlash mexanizmi sifatida xech kimning xayoliga kelmas edi.

1. davlat mexanizmi boshqaruv bilan maxsus shugullanuvchi ishlardan iborat;

2. davlat mexanizmi idoralar va muassasalarning murakkab tizimidan iborat;

3. davlat maxkamasining barcha buginlari faoliyati tashiliy va moliyaviy vositalar bilan majburiy ta'sir yo’li bilan ham ta'minlanadi;

4. davlat mexanizmi o’z fuqarolarining qonuniy manfaatlarini va xuquqlarini ishonchli tarzda kafolatlash va muxofaza qilishga da'vat etilgan.

Davlat mexanizmining tuzilishi va uning faoliyati ob'ektiv tamoyillar asosida amalga oshiriladi. Bu esa, jamiyatni davlat yo’li bilan boshqarishning eng yo’qsak ob'ektivligini ta'minlaydi. Eng muxim tamoyillardan biri xokimiyatning bo’linishi tamoyilidir (qonun chiqaruvchi, ijro etuvchi, sud xokimiyati).

Davlat maxkamasi (apparati) – davlat mexanizmining bir qismi bo’lib, davlat xokimiyatini amalga oshirish uchun xokimiyat vakolatlariga ega bo’lgan davlat organlari majmuidan iborat.

Davlat mexanizmi davlat maxkamasidan tashkari davlat muassasalari va davlat korxonalarini ham o’z ichiga oladi.

Davlat maxkamasi umumiy shaklda organlarning quyidagi ko’rinishlari tarzida namoyon bo’lishi mumkin:

a) qonun chiqaruvchi xokmiyat organlari.

b) Iiro etuvchi xokimiyat organlari.

v) sud xokmiyati organlari.

Davlatning maxsus organlari tizimida davlat xokimiyatning oliy va maxalliy vaqillik organlari ham mavjud. Davlatning oliy vaqillik organlari qonun chiqaruvchi xokimiyat funktsiyasini bajaradi. Davlat xokimiyatining maxalliy organlari va maxalliy o’zini-o’zi boshqarish organlari vaqillik harakteriga ega bo’ladi.