Режа: Харажатлар тушунчаси ва уларнинг иқтисодий мазмуни

Туризм ва мехмонхона хўжалиги корхоналарининг маҳсулот (хизмат)ларни ишлаб чиқариш, силжитиш ва сотиш бўйича харажатлар таркибига қуйидаги хизматлар билан боғлиқ харажатларни киритиш тавсия этилади:

• жойлаштириш, яшаш ва овқатлантириш;

• транспорт хизмат кўрсатиш;

• экскурсион хизмат кўрсатиш;

• тиббий хизмат кўрсатиш;

• визали хизмат кўрсатишни қўшган холда тур саёхатларни

расмийлаштириш;

• маданий-маърифий, маданий-хордик ва спорт фаолиятини олиб бориш;

• саёхат амалга оширилаётган даврдаги мажбурий суғурталаш;

• гид-таржимонлар ва кузатувчилар томонидан хизмат

кўрсатиш.

Шу билан бирга туризм ва мехмонхона хўжалиги маҳсулот (хизмат)ларини ишлаб чиқариш, силжитиш ва сотиш харажатлари таркибига қуйидагилар билан боғлиқ ўзига хос тармоқ харажатлари хам қўшилади:

• • маҳсулот (хизмат)ларни стандартлаштириш зарурияти;
• • турларни ўзлаштириш (ишловчиларни тил ўрганиш бўйича чет элларга малакасини ошириш харажатларини қўшган холда);

• ходимларни танлаш бўйича чет ташкилотлар харажатларига хақ тўлаш.

1
2
3
4
5
6

Маҳсулот (хизмат) ишлаб чиқариш ва сотишга қилинадиган харажатларнинг ўсишига таъсир этувчи холатлар:

• материаллар, ёқилги, энергия, асбоб-ускуналар нархининг ўсиши;

• транспорт хизмати тарифларининг юқорилиги;

• реклама ва вакиллик харажатларининг ўсиши;

• амортизация ажратмалари миқдорининг ўсиши;

• иш хақининг ошиши;

• йўл, пенсия ва ахоли бандлик жамғармаларига ажратмаларининг ўсиши;

• турли хил компенсацион тўловларга ажратилувчи маблағлар миқдорининг ортиб бориши ва хоказо.

2. Туризм ва мехмонхона хўжалиги корхоналари хизматлари таннархини хосил қилувчи харажатлар

маҳсулот (хизмат)ларнинг ишлаб чиқариш таннархини хосил қилувчи харажатлар уларнинг иқтисодий мазмунига кўра, қуйидаги элементлар билан гурухларга ажратилади: