Reja: Ikki pallali molyuskalar sinfining qon aylanish sistematikasi 2

Nafas olish organlari ikkita ktenidiylardan iborat bo’lib, mantiya bo’shlig’ida oyog’ining ikki yonida joylashgan. Suv jabra sifoniga kirib, jabralarni yuvib o’tadi. Suvning aylanma harakati mantiya epiteliysi, jabra va og’iz kuraklarining kiprikchalari harakat qilib turganligidan yuzaga keladi. Suv oyoqning orqasidagi maxsus teshikdan o’tib, jabra usti bo’shlig’i deb ataluvchi bo’shliqqa tushadi va undan kloaka sifoni orqali tashqariga chiqadi.

Qon aylanish sistemasi. Ushbu sistemaning markazida yurak joylashgan bo’lib, u yurak qorinchasi va ikkita bo’lmachadan iborat. Yurak hayvonning orqa tomonida yurak oldi xaltasida (perikardiyda) joylashgan. Tuban taraqqiy etgan plastinkajabralilarning ayrim guruhlarida (masalan, Arca avlodida) yurak ikkita bo’ladi. Aksariyat turlarda esa yurak embrional rivojlanishining dastlabki bosqichlarida ikkita bo’ladi, keyinchalik ikkala yurak orqa ichakni o’rab olib qo’shilib ketadi va yagona yurakni hosil qiladi. Shuning uchun ham orqa ichak guyo yurak qorinchasini teshib o’tgandek bo’lib ko’rinadi.

Yurak qorinchasidan ikkita yirik oldingi va keyingi aorta chiqadi. Oldingi aorta ichak ustida joylashgan, undan qon ichki organlarga, oyoqqa va mantiyaning oldingi qismiga boradi. Orqa aorta ichakning ostki tomonida joylashgan bo’lib, ikkita arteriyaga ajraladi. Qon tomirlardan tashqari lakunalar sistemasida ham aylanadi. So’ng uzunasiga ketgan venoz lakunada yig’iladi, undan ham qon olib keluvchi jabra tomiriga oqib o’tadi. Qon olib ketuvchi tomir orqali jabralardan yurak bo’lmalariga borib quyiladi.