Reja: Irsiyatning sitologik asoslari. Irsiyatning molekular asoslari

4-Mavzu:Xromosoma.Uning genetik tuzilishi va ahamiyati.


Reja:
1.Irsiyatning sitologik asoslari.
2.Irsiyatning molekular asoslari.
3.T. Morganning irsiyatning xromosoma nazariyasi.
4.Jins genetikasi.
5.Genetik va sitologik xaritalar.

Sitologiya hujayraning tuzilishi, rivojlanishi,funsiyasi va undagi moddalar almashinuvini urganadigan fandir.Barcha tirik organizmlarning tuzilishi va rivojlanishi negizi hujayradir.Barcha organizmlarning hujayrasi tuzilishi,kimeviy tarkibi,kimeviy reaksiyalarga munosabati jixatidan bir-biriga uxshashdir.Tarkibidagi hujayralar soniga karab organizmlar bir hujayrali, kuphujayralilarga bulinadi.Hujayralar kattaligi mikroskop bilan ulchanadi.Birinchi mikroskopni 1610 yilda italiyalik olim G.Galiley va gollandiyalik olim Z.Yansenlar yaratganlar. Ulardan 50 yil utgach R.Guk mikroskopdan foydalanib hujayrani kashf etdi. O`simlik va hayvonlar hujayrasidagi umumiylikni 1838 yilda Shleydon va Shvann isbotladi.1898 yilda S.Navashin yepik urugli o`simliklarda qo`sh uruglanish xodisasini ochadi.

Hujayralarning shakli bajaradigan funksiyasiga boglik bulib, usish jarayonida o`z shaklini o`zgartirib turadi.Hujayra o`zaro boglangan 2 qismdan – sitoplazma va yadrodan tuzilgan. sitoplazma yarim suyuk, shirasimon,yadro esa quyukq buladi.O`simlik hujayrasi sitoplazma va yadrodan tashkari plastidalar, Golji apparati, mitoxondriyalar, ribosomalar, endoplazmatik tur kabi organoidlardan tuzilgan.
Xromosomalar yadroning doimiy elementi bulib,ularning umumiy morfologiyasi va sonini bulinishning anafaza va metafaza stadiyalarida kurish mumkin, chunki bu boskichlarda ular buyiga ancha kiskargan bulib, ekvator tekisligida joylashadi, shakliga kura bir biridan fark kiladi.Xromosomalar ipsimon yeki taeksimon bulib,ular urtasida ikki kismga bulib turuvchi uchastka sentromer deyiladi.
Xromosomalar shakliga kura –