Reja: Kirish Nutq va uning xususiyatlari


Download 43.8 Kb.
bet14/16
Sana30.03.2023
Hajmi43.8 Kb.
#1310255
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   16
Bog'liq
nutq kommun sifatlari

So'z yasash normalari morfemalarni tanlash, ularni joylashtirish va yangi so'zning bir qismi sifatida bog'lanish qoidalarini tartibga solish.
Zamonaviy rus tilida so'z yasalish normasini buzishning ikkita asosiy turi mavjud:
1. Rus tilidagi so'zlarning so'z yasalish tuzilishini buzish, tilda mavjud bo'lmagan shakllardan foydalanish bilan bog'liq xatolar. Masalan, fe’llarning 1-shaxs birlik shakllari mavjud emas vakuum(taqiqlangan chang yutgich) Va Phaqidamuammo(taqiqlangan g'alaba qozonish) va h.k.
2. Sun’iy shakllangan so‘zlar – masalan, muxlis(o'rniga muxlis, kim ta'zim qiladi), ibratli(o'rniga xushmuomala), bekor qilisheyo'q(o'rniga bekor qilish) va hokazo.
So'z yasalish me'yorlariga rioya qilish nafaqat unumli so'z yasalish modellariga muvofiq, balki muayyan so'zning so'z yasalish imkoniyatlarini hisobga olgan holda tuzilgan so'zlardan foydalanishni ham o'z ichiga oladi.
Morfologik normalar so'zning morfologik shakli variantlarini va uning boshqalar bilan bog'lanish variantlarini tanlashni tartibga solish.
Morfologik me'yorlarning buzilishi quyidagicha namoyon bo'ladi:
otning jins shakllarini shakllantirishda: mazali ka cao (o'rniga mazali kakao) va hokazo.;
otning son shakllaridan foydalanishda: ga tayyorgarlik euchunalmashtirishlar(o'rniga imtihonga tayyorgarlik) va hokazo.;
otlarning hol shakllaridan foydalanishda: qaysi vaqt(zarur soat nechi bo'ldi), ko'zdagi dog'(zarur ko'z qimirlovchi) va hokazo.
Ko'p me'yorlarning buzilishi sonlarni kamaytirishda, fe'llarni o'zgartirishda, sifatlarni taqqoslash daraja shakllaridan foydalanishda va hokazolarda sodir bo'ladi.
Morfologik me'yorlarning buzilishi birinchi navbatda darslik va lug'atlarda qayd etilgan qoidalar va talablarni yaxshi bilmaslik, so'zlovchi yoki yozuvchining umumiy madaniy saviyasining pastligi bilan bog'liq.

Download 43.8 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   16




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling