Reja: Korxonada ish yuritish siyosati Ish yuritish jarayonlari Budjetlar Boshqaruv samaradorligi Korxonada ish yuritish siyosati

3.Budjetlar

Rejalashtirishning asosiy vazifalarining biri - bu resurslarni mumkin qadar samarali taqsimlashdir. Rejalar resurslarni foydalanishga tegishli xarakatlarni maqsadlarga erishish uchun yo‘naltirishga yordam beradi.

Lekin rejalarda ayrim hollarda juda muhim masalalar yechimay qolishi mumkin: - qanday resurslar mavjud va ulardan qanday foydalanish kerak, mavjud bo‘lgan resurslarda foydalaniganda qanday maqsadlarga erishish mumkin va erishish mumkin emas?
qanday resruslar mavjud ekanligini bilish uchun rahbarlar budjetlardan foydalanadi. Bu budjett instrumenti «maqsadlar, strategiya, qoidalar» tizimiga bevosita kirmasa ham u bilan yaqin bog‘langan.
BUDJET: bu son jihatdan aniqlangan maqsadlarga erishish uchun, son jihatidan tavsiya etilgan resurslarni taqsimlash usulidir.
Budjetlar rejalashtirishning eng keng foydalanadigan qurollarining biridir. Ko‘p tashkilotlar o‘zining maqsadlari va strategiyasini yozma ravishda rasmiylashtirmasa ham ular ko‘pgina budjetlarning maqsadi o‘zlarining chegaralangan yo‘llarini zarur buyumlarini xarid qilish uchun eng yaxshi taqsimlash usulini topishadi.
Resurslarni, maqsadlarni son jihatdan aniqlash. Budjetni tuzishda birinchi qadam bu resurslarni va maqsadlarni son jihatda ko‘rsatish. O‘lcham birligi sifatida vaqt birligi, mehnat sarflash yoki natural ko‘rsatkichlar (tonna, metr, barli) lekin eng ko‘p foydalaniladigan o‘lcham birligi – puldir.
Sonli ko‘rsatkichlardan foydalanish rahbarlarga tashkilot faoliyatida ishlayotgan hilma-hil elementlarni bilish, taqqoslash birlashtirish imkonini beradi. masalan: sizda oddiy maqsad mavjud: stipendiya fondiga «Piknik» o‘tkazish yo‘li bilan 3 ming dollar yig‘ish – bu uchun oziq-avqat, stollar, reklama chiptalari harid qilish va biletlar zarur. Siz qancha biletni qanday bahoda sotishingizni aniqlashingiz kerak:
Stollarni ijaraga olish uchun 200$
Reklama va biletlar uchun 10$
Oziq--ovqat va odam uchun 2$
Ko‘rinib turibdiki bilet bahosi 2$ kam bo‘lmasligi kerak. Siz biletni bahosini 5$ bo‘lishini ma’qul topsangiz qancha bilet sotib olish zarur ekanligini hisoblashingiz mumkin. 300$ q (Nx3$) - 300$ N odamlarni soni, 3$ bor, bir biletdan oziq-ovqatni ayirgandagi qolgan foyda. Demak, 1100$ bilet sotishingiz kerak.
Endi sizda 1500$ bor deb hisoblaylik. Bu mablaqga siz 600 odamni taklif qilishingiz mumkin. Oladigan foydangiz - 1500$, 3000$ olishingiz uchun siz 2500$ sarflashingiz zarur.
2x600q300q1500$ xarajat
5x600-1500q1500$ foyda
2x1100q300q2500$ xarajat
5x1100-2500q3000$ foyda