Esda saqlash deganda, ilgari tug’ilgan taassurot, fikr, his-tuyg’u va ish-harakatlarning jonlanib, takrorlanib turishga moyillik paydo bo’lishi va mustahkamlanishini tushunamiz.
O’tmishda idrok qilingan narsalarning his-tuyg’ular, fikr va ish harakatlarning ongimizda qaytadan tiklanishi esga tushurish deyiladi.
Esga tushirish
tanish
Bevosita eslash
Eslash
Oradan ma’lum vaqt o’tgandan keyin eslash
Ixtiyorsiz
Ixtiyoriy
Хотиранинг саккиз қонунини: - Англанганлик қонуни. Оддий, лекин мураккаб қонун, яъни берилган материални қанчалик чуқур англасак, шунчалик уни мустаҳкам хотирада муҳрлаган бўламиз.
- Қизиқиш қонуни. Анатол Франс: «Билимларни яхши ҳазм қилиш учун уни иштаҳа билан ютиш керак» деганда, албатта, материалга жонли қизиқиш билан муносабатда бўлишимиз, ва уни яхши кўришимиз кераклигини назарда тутган.
- Илгариги билимлар қонуни. Маълум мавзу юзасидан билимлар қанчалик кўп бўлса, янгисини эсда сакдаб қолиш шунчалик осон бўлади. Масалан, илгари ўқиган бирор китобни қайтадан ўқиб, уни янгидан ўқиётгандай ҳис қилсангиз, демак сиз илгариги тажрибангиз етишмаганлигидан уни яхши ўзлаштира олмаганлигингизни ҳис қилишингиз мумкин. Демак, эски билимлар ҳам тажрибага айлангандагина, янгиларига замин бўла олади.
- Эслаб қолишга тайёрлик қонуни. Бирор материални эслаб қолишдан аввал, бўлғуси ақлий ишга қандай ҳозирлик кўрган бўлсангиз, шунга мос тарзда эслаб қоласиз. Масалан, физика ўқитувчисининг барчадарслари сизга доимо маъкул бўлган бўлса. Сиз: «Бугун ҳам янги нарса ўрганиб чиқаман», деб ўзингизни ишонтирасиз ва оқибатда натижа ҳам яхши бўлади ёки вақтга нисбатан тайёрлик ҳам шундай. «Бир амаллаб имтиҳон топширсам, кейин қутуламан», деб дарсга тайёрланган бўлсангиз, имтиҳон тугагач, гўёки миянгизни биров «ювиб қўйгандай» тасаввур ҳосил бўлади. Агар материални мутахассис бўлишим учун жуда керак, деб умрингиз охиригача муҳимлигини англасангиз, у нарса хотирада муқим сақланади.
Do'stlaringiz bilan baham: |
