Reja: Reja: Banklarining vositachilik operatsiyalarning tamoyil va funksiyalari

Bugungi kunda mamlakatimiz tijorat banklarining vositachilik operatsiyalarini tahlil qiladigan bo’lsak, yuqorida ko’rib o’tilgan deyarli barcha operatsiyalarni va ularning zamonaviy shakllarini ko’rishimiz mumkin. Masalan, tijorat banklarining vositachilik operatsiyalari uchinchi guruhi chet el valyutasi bilan bog’liq operatsiyalar bo’yicha banklarda quyidagi turli vositachilik operatsiyalari amalga oshirilmoqda:

Bugungi kunda mamlakatimiz tijorat banklarining vositachilik operatsiyalarini tahlil qiladigan bo’lsak, yuqorida ko’rib o’tilgan deyarli barcha operatsiyalarni va ularning zamonaviy shakllarini ko’rishimiz mumkin. Masalan, tijorat banklarining vositachilik operatsiyalari uchinchi guruhi chet el valyutasi bilan bog’liq operatsiyalar bo’yicha banklarda quyidagi turli vositachilik operatsiyalari amalga oshirilmoqda:

• Chet el valyutasidagi hisobraqamni yuritish;
• Bank o’tkazmalari;
• So’rovlar va qidiruv;
• Dokumentar akkreditivlar bo’yicha amaliyotlar;
• Import akkreditivlari;
• Bitimlar;
• Svop operatsiyalari;
• Cheklar bilan amaliyotlar;
• Inkasso;
• Kafolatlar berish va boshqalar.

Bank nazorati ikki maqsadni :

Bank nazorati ikki maqsadni :

• 1. Mijozlar manfaatini har xil mumkin bo`lgan zararlardan himoya qilish;
• 2. Xatarlarni oldini ola turib moliyaviy bozorning barqarorligini ta`minlashga qaratilgan.

Markaziy bank tijorat banklar faoliyatini nazorat qilishi quyidagilarda ko`riladi:

• 1. Bank faoliyatini olib borishda litsenziyalar berish.
• 2. Banklar hisobotlarini tekshirish.
• 3. Joylarda tekshirishlar o`tkazish.
• 4. Bank operatsiyalarini bajarishda tegishli me`yorlarga rioya qilishnishi. Markaziy bank to`lov, hisob-kitob munosabatlarini tashkil qilish funksiyasini bajara turib moliya va to`lov tizimini barqarorligini ta`minlash, to`lov tizimini samarali bo`lishiga erishish, pul-kredit siyosatini o`tkazish kabi masalalarni hal qilishni o`z oldiga qo`yadi. Hozirgi vaqtda jahonda umum qabul qilingan bank tizimi ikki pog`onali bank tizimi bo`lib u markaziy bank va tijorat banklari tarmog`ini o`z ichiga oladi. Bank tizimini bozor iqtisodiyoti talablaridan kelib chiqib qayta tashkil etish quyidagi tamoyillarga asoslangan holda olib boriladi: