Режа: Ток трансформаторлари. Кучланиш трансформаторлари. Бўлинган чулғамли трансформаторлар. Трансформаторларга қўйиладиган асосий талаблар, уларни манбага улаш. Узгармас ток машиналарининг тузилиши ва ишлаш принципи

Кучланиш улчаш трансформатори
Режа:

1. 
   Ток трансформаторлари.
   
2. 
   Кучланиш трансформаторлари.
   
3. 
   Бўлинган чулғамли трансформаторлар.
   
4. 
   Трансформаторларга қўйиладиган асосий талаблар, уларни манбага улаш.
   

5. Узгармас ток машиналарининг тузилиши ва ишлаш принципи, магнит занжирини хисоблаш.

Ток трансформаторлари
Ток ва кучланиш трансформаторлари асосан электр ўлчов асбобларини ва реле ҳимояси элементларини юқори кучланишли тармоқдан ажратиш, юқори кучланишли тармоқдаги ток ва кучланишни стандарт ўлчов асбоблари ёрдамида ўлчаш учун токни 1-5А га, кучланишни эса 100В гача пасайтириш учун хизмат қилади. Ток трансформаторларининг иккиламчи чулғамини қуввати 5100 ВА гача ва кучланиш трансформаторлари эса, 251000 ВА гача тайёрланади. Ток трансформаторларининг бирламчи чулғами истеoмолчи билан кетма-кет уланади, иккиламчи чулғами эса ўлчов асбобларига ёки электротехнологик қурилмаларини ҳимоя қилиш асбобларига уланади. Ток трансформаторининг иккиламчи чулғамига уланган асбобларнинг ички қаршиликлари кичик бўлиши керак, шунинг учун ток трансформаторлари асосан қисқа туташув режимида ишлайди. Ток трансформатори ишлаётганда магнит тизимидаги магнит оқими жуда оз бўлиб, магнит тизими тўйинмаган режимда бўлади. Ток трансформаторларининг иккиламчи чулғамини очиқ ҳолда бирламчи чулғамини манбага улаш, уларнинг иш муддатини қисқаришига олиб келади. Чунки, иккиламчи чулғамдаги токнинг магнитсизлантирувчи таoсири йўқолиб, магнит ўзакдаги магнит оқим кучайиб кетади, натижада иккиламчи чулғамда химоялаш материали учун хавфли бўлган катталикдаги электр юритувчи куч индукцияланиб, чулғамнинг ҳимоялаш материалларини ишдан чиқариши мумкин. Ток трансформаторлари 0,2; 0,5; 1,0; 3;10 аниқлик классларида тайёрланади. Кучланиш трансформаторлари 0,2; 0,5; 1,0 ва 3 классларда ва хар-хил конструкцияларда тайёрланади. Кучланиш трансформаторининг электр схемаси куч трансформаторлариникига ўхшаш бўлади. Ток трансфор-маторининг электр схемаси 30-расмда келтирилган.