Reja: Umumiy ovqatlanish korxonasini boshqarishning tashkiliy tuzilmasi

2. Umumiy ovqatlanish tasnifi.
Tipologiya. Yuqorida aytib o'tilganidek, umumiy ovqatlanish sanoati o'z faoliyatini amalga oshiradigan umumiy ovqatlanish tashkilotlari yig'indisi sifatida shakllanadi. Iqtisodiyotni isloh qilish jarayonida umumiy ovqatlanish sohasida sezilarli o'zgarishlar ro'y berdi, bu esa bozor munosabatlarining rivojlanishiga zamin yaratdi. Sanoatni boshqarishning ma'muriy va taqsimlash tizimi tugatildi, korxonalar huquqiy va iqtisodiy mustaqillikka erishdilar. 1995 yilda Rossiya Federatsiyasi Fuqarolik Kodeksining qabul qilinishi bilan Rossiyada tashkil etilishi mumkin bo'lgan korxonalar turlari, shu jumladan umumiy ovqatlanish korxonalari aniq belgilandi. Kodeksga muvofiq, Rossiya Federatsiyasi xususiy, davlat, munitsipal va boshqalarni tan oladi mulkchilik shakllari. Ayni paytda amalga oshirilgan xususiylashtirish natijasida chakana tovar ayirboshlashda nodavlat, asosan, xususiy sektorning umumiy ovqatlanish ulushi 90 foizdan ortiqni tashkil etmoqda. V zamonaviy sharoitlar xohishi va zarur mablag'lari bo'lgan har qanday shaxs mulkchilikning ma'lum bir shakli asosida o'z biznesini, shu jumladan umumiy ovqatlanishni tashkil etish huquqiga ega.
Umumiy ovqatlanish korxonalarining to‘liq mustaqilligi korxonalarning maqsad va ularga erishish yo‘llarini mamlakatimizda amaldagi qonunchilik normalariga muvofiq mustaqil ravishda belgilashi bilan ta’minlanadi. Kodeksning 4-bobiga muvofiq, qarab faoliyat maqsadlari tashkilotlar tijorat tipidagi yuridik shaxslar yoki notijorat tashkilotlar sifatida tuzilishi mumkin.
Tijorat tipidagi yuridik shaxslarga o'z faoliyatining asosiy maqsadi sifatida foyda olishni ko'zlaydigan tashkilotlar kiradi. Kodeksga muvofiq tijorat tashkilotlari quyidagi tashkiliy-huquqiy shakllarda tuzilishi mumkin:
xo'jalik sherikliklari va kompaniyalari;
ishlab chiqarish kooperativlari;
davlat va shahar unitar korxonalari.
Notijorat tashkilotlarning forumlari quyidagicha bo'lishi mumkin:
iste'mol kooperativlari;
jamoat va diniy tashkilotlar (birlashmalar);
- mablag'lar;
muassasalar;
yuridik shaxslarning birlashmalari (assotsiatsiyalar va birlashmalar).
Uy xo'jaligi "apuuicccmea tijorat hisoblanadi ishtirokchilarning badallariga bo'lingan umumiy kapitalga ega tashkilotlar. Umumiy va kommandit shirkatlar mavjud. Biznes kompaniyalari ustav kapitali ta'sischilarning ulushlariga bo'lingan tijorat tashkilotlari. Qo'shimcha mas'uliyatli aktsiyadorlik jamiyatlari, mas'uliyati cheklangan jamiyatlar mavjud.
Biznes kompaniyalari va sheriklik o'rtasidagi farqlar quyidagilardan iborat:
1) kompaniya kapitalni birlashtirish, sheriklik esa hajmdir chigal yuzlar;
2) shirkatlarda faqat yakka tartibdagi tadbirkorlar yoki ijodiy tashkilotlar ishtirok etishi mumkin; shirkatlarning ta'sis hujjatlari ustav va ta'sis shartnomasi, shirkatlarning esa faqat ta'sis shartnomasi hisoblanadi;
jamiyatning sheriklari uning qarzlari bo'yicha barcha mol-mulki bilan javob bermaydilar va ular o'zlarining ulushlariga mutanosib ravishda yo'qotish xavfini o'z zimmalariga oladilar, shirkat ishtirokchilari esa o'zlarining barcha mol-mulki bilan javobgar bo'lishlari mumkin;
jamiyatda aksiyadorlar yig‘ilishi eng yuqori bo‘lgan maxsus boshqaruv organlari mavjud;
jamiyatni ustav asosida unga a'zo bo'lgan bir shaxs tuzishi mumkin.
Pechka uyushmalari a'zolari shirkat nomidan tadbirkorlik faoliyati bilan shug'ullanadigan va o'z majburiyatlari bo'yicha o'zlariga tegishli mol-mulk bilan javob beradigan tashkilotdir. Bir kishi faqat bitta to'liq shirkatning a'zosi bo'lishi mumkin. To'liq shirkatni boshqarish barcha ishtirokchilarning umumiy kelishuvi bilan amalga oshiriladi, ammo ta'sis shartnomasida qarorlar ko'pchilik ovoz bilan qabul qilinadigan holatlar ko'zda tutilishi mumkin. Har bir ishtirokchi, agar ta'sis shartnomasida boshqacha qoida nazarda tutilgan bo'lmasa, bitta ovozga ega. Agar ta'sis shartnomasida boshqacha tartib nazarda tutilgan bo'lmasa, shirkatning foydalari va zararlari ishtirokchilar o'rtasida ularning umumiy kapitaldagi ulushlariga mutanosib ravishda taqsimlanadi. Agar yo'qotishlar tufayli xarajat sof aktivlar ustav kapitali miqdoridan kam bo'lsa, sof aktivlar qiymati ustav kapitali miqdoridan oshmaguncha foyda ishtirokchilar o'rtasida taqsimlanmaydi. Ishtirokchilar shirkat majburiyatlari bo'yicha o'z mol-mulki bilan birgalikda javobgar bo'ladilar.
Cheklangan sheriklik (kommandit shirkat) - shirkat nomidan tadbirkorlik faoliyatini amalga oshiruvchi va o'z mol-mulki (to'liq sheriklari) bilan majburiyatlari bo'yicha javobgar bo'lgan ishtirokchilar bilan bir qatorda shirkat doirasida yo'qotish xavfini o'z zimmasiga oladigan ishtirokchilar mavjud bo'lgan tashkilot. o'z badallarining summalari va tadbirkorlik faoliyatini amalga oshirishda ishtirok etmaydi. Kommandit shirkatni boshqarish to'liq sheriklar tomonidan amalga oshiriladi. Investorlar shirkatni yuritishda faqat ishonchnoma orqali ishtirok etishlari mumkin. Mas'uliyati cheklangan jamiyat ustav kapitali ma'lum hajmdagi aktsiyalarga bo'lingan va ishtirokchilar jamiyat faoliyati bilan bog'liq yo'qotishlar xavfini o'z hissalari qiymati doirasida o'z zimmalariga oladilar. Jamiyat ishtirokchilarining soni mas'uliyati cheklangan jamiyatlar to'g'risidagi qonunda belgilangan chegaradan oshmasligi kerak, aks holda u bir yil ichida aktsiyadorlik jamiyatiga aylantirilishi kerak. Mas'uliyati cheklangan jamiyatning oliy boshqaruv organi ishtirokchilarning umumiy yig'ilishi hisoblanadi. Faoliyatga joriy rahbarlik umumiy yig'ilishga hisob beruvchi ijroiya organi tomonidan amalga oshiriladi. Jamiyat a’zosi boshqa shaxslarning roziligidan qat’i nazar, istalgan vaqtda undan chiqishga haqli va shuning uchun unga ustav kapitalidagi ulushiga mos keladigan mol-mulkning bir qismi qiymati to‘lanishi kerak.