Reje: I. Kirisiw II. Tiykar ģı bólim ximiya sanaatınıń róli hám áhmiyeti Ózbekstan Respublikasınıń ximiya sanaatı Qaraqalpaqstan Respublikasınıń ximiya sanaatı III. Juwmaqlaw h ám usınıslar IV. Paydalanılģan ádebiyatlar hám internet


Download 0.66 Mb.
Pdf ko'rish
bet3/6
Sana16.06.2023
Hajmi0.66 Mb.
#1506533
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
Ximiya sanaatınıń róli hám áhmiyeti SALIYEVA GULSARA

Ximiya sanaatınıń qásiyetleri 
Ximiya sanaatınıń tómendegi tarmaqları ajralıp turadı : 
• 
organikalıq bolmaǵan ximiya; 
• 
organikalıq; 
• 
silikat sanaatı; 
• 
neft-ximiya; 
• 
agroximiya; 
• 
farmacevtika islep shıǵarıw. 
Ximiya sanaatı kárxanaları adamlardı dári-dármanlar, mexanizmler
kiyimler, qurılıs materialları islep shıǵarıw ushın materiallar menen támiyinleydi. 
Onıń ónimleri partlaytuǵın elementlar, polimerler, elastomerler, organikalıq hám 
organikalıq bolmaǵan kislotalar, sıltılar, tóginler hám pestitsidler, boyawlar, iyis 
shıǵarıwshılar, kosmetika. 
Ximiya sanaatınıń qısqasha xarakteristikası tómendegi pikirlerdi óz 
ishine aladı : 
• 
ónimlerdiń maqseti; 
• 
bar bolǵan shiyki ónim (mineral yamasa organikalıq ); 
• 
islep shıǵarıw texnologiyaları (distillaw, distillash, sintez). 
Sanaatdaǵı organikalıq ximiya
Organikalıq ximiya sıyaqlı sanaat uglerodqa tiykarlanǵan elementlar hám 
materiallardı, organikalıq bolmaǵan bolsa basqa barlıq elementler hám olardıń 



birikpelerin úyreniw hám sintez qılıw menen shuǵıllanadı. Bul baǵdardaǵı 
kárxanalar fenollar, karbamidler, ammiak, soda, sulfat kislota islep shıǵarıw menen 
shuǵıllanadı. Bul elementlar basqa kóplegen sanaat tarmaqları ushın shiyki onim 
esaplanadı. Organikalıq ximiya sanaatı islep shıǵarılıp atırǵan ónimlerdiń eń úlken 
kólemlerinen birine iye.
 Ximiya sanaatında silikat ximiyası
Silikat sanaatı tiykarlanıp qurılıs materialların islep shıǵaradı. Bularǵa 
plitka, gerbish, shıyshe, tsement kiredi. Sonıń menen birge, onıń islep shıǵarıw 
ónimi keramika hám ılaydan islengen ıdıs-tabaqlar bolıp tabıladı. 
Silikat sanaatı ushın materiallar : 
• 
kvarts qumi; 
• 
ılay; 
• 
kaliy soda; 
• 
hák tas; 
• 
dolomit; 
• 
por; 
• 
grafit. 
Dári ónimleriniń elementler ximiyasi 
Farmacevtika ximiyası dári ónimlerin islep shıǵarıw menen shuǵıllanadı. 
Bul onı islep shıǵarıw kólemi fonǵa túsetuǵın arnawlı sanaatqa aylantıradı. 
Farmacevtika kárxanalarında ónimlerdiń sapası hám tazalıǵı zárúrli ról oynaydı. 
Bul sanaat eń ilimiy intensiv esaplanadı: olar turaqlı túrde izertlewler, tájiriybeler 
ótkeredi, jańa natiyjelilew elementlerdi sintez etedi. 
Sanaatdaǵı agroximiya 
Agroximiyaliq sanaat - awıl xojalıǵın jasalma sintez ónimleri menen 
támiyinleytuǵın sanaat. Azıq-awqat hám texnikalıq materiallıq ósimliklerdi payda 
etiwdiń zamanagóy kólemleri tóginler hám pestitsidlerden paydalanbastan múmkin 
bolmaydı. Topıraqta azot, magniy, fosfordiń kerekli dárejesin támiyinlew ushın 
awıl xojalıǵı agroximiyali kárxanalarda islep shıǵarılǵan selitradan paydalanadı. 



Sonıń menen birge, olar bul tarawdı parazitlerge qarsı gúresiw ushın arnawlı 
elementler - pestitsidlar menen támiyinleydi. Ekinshisi 2 qıylı: 
Insektitsidler. Shıbın-shirkeylerdi joq etiw ushın isletiletuǵın joqarı aktiv 
elementler. 
Gerbinetsidler otaqlardı baqlaw ushın isletiledi. 

Download 0.66 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling