Respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

 
 
 
11-MAVZU. AHOLI DAROMADLARI VA DAVLATNING 
IJTIMOIY SIYOSATI
1-§. Taqsimotda ijtimoiy adolat tamoyillari va ularning bozor 
iqtisodiyotidagi xususiyatlari 
 
Taqsimotda ijtimoiy adolat tamoyillarining turlicha talqini 

Yaratilgan ne’matlar jamiyat a’zolari o‘rtasida teng 
taqsimlanishi kerak. 

Taqsimot jamiyatning eng kam ta’minlangan qatlamining 
me’yorida (normal) hayot kechirishini ta’minlashi zarur. 

Taqsimot kishilarning jamiyatda tutgan o‘rni, ya’ni nufuziga 
qarab amalga oshishi lozim. 

Taqsimotda moddiy va ma’naviy ne’matlar yaratuvchilari 
mehnatining miqdori va sifati hisobi olinishi zarur.

Taqsimot resurs egalari (kapital, yer, ishchi kuchi, tadbirkorlik 
layoqati)ning ishlab chiqarishning pirovard natijalariga qo‘shgan 
ulushlariga mos holda amalga oshirilishi lozim. 
Bozor iqtisodiyoti sharoitida taqsimotning xususiyatlari 

Taqsimot daromadlar cheklanishini inkor qiladi.

Taqsimot yuqori daromadli sohalarda faoliyat yuritishni 
tanlash imkonini beradi. 

Daromadlarning resurs egalari o‘rtasida taqsimlanishi ularning 
keyingi (me’yoriy) unumdorligi hamda talab va taklif qonuni 
talablarini hisobga oladi. 

Daromadlar taqsimotiga davlatning aralashuvi qayta taqsim-
lash jarayoni doirasi bilan cheklanadi. 
2-§. Aholi daromadlari uning tarkibi va manbalari 
 
Aholi daromadlari ularning ma’lum davr davomida (odatda, bir 
yilda) olgan pul va natural daromadlarining umumiy miqdoridir 

---

274 
 
Aholi pul 
daromadi 
Pul shaklda olingan barcha daromadlar (ish haqi 
va boshqa omilli daromadlar, transfert to‘lovlari 
shaklidagi pul tushumlari, tadbirkorlik faoliya-
tidan olinadigan daromadlar va h.k.) umumiy 
miqdoridir. 
Natural daromad 
Mehnat haqi hisobiga olinadigan va uy (oila) 
xo‘jaligida ishlab chiqarilib o‘z iste’moli uchun 
foydalaniladigan mahsulotlardan iborat bo‘ladi. 
. 
Aholining ma’lum vaqt oralig‘ida barcha pul 
shaklida olish mumkin bo‘lgan daromadlari 
miqdori. 
Nominal daromaddan soliqlar va boshqa 
majburiy to‘lovlar chiqarib tashlangandan keyin 
qolgan qismi. 
. 
Nominal 
daromad 
Shaxs
ixtiyori-
dagi daromad 
Aholi daromadlari darajasini tahlil qilishda nominal, shaxs