Риск(лар)ни минималлаштиришнинг молиявий усуллари

Рискни бошқаларга ўтказиш: у қандай амалга оширилиши мумкин?

• Келаётган ёки содир бўлиши мумкин бўлган рискни бошқа шахс(лар)га қайтадан йўналтириш рискни бошқаларга ўтказиш (risk transfer) дейилади;
• Рискли қимматли қоғозларни бошқа бировларга сотиб юбориш ёки суғурта полисини сотиб олиш рискни шундай бошқаришга мисол бўла олади;
• Бошқа бир мисол: Сиз рискдан қочиб қутилишга умуман ҳаракат қилмайсиз ва етказилган зарарни кимнингдир ҳисобидан қоплашни ҳисоб-китоб қиласиз;
• Рискни бошқаларга ўтказиш қуйидаги 3 асосий метод орқа-ли амалга оширилади: ҳеж(ир)лаштириш; суғурталаш; диверсификациялаш.

4. Танланган усулларни амалга ошириш (қўллаш)

• Аниқланган рискка нисбатан нима қилиш кераклиги тўғри-сидаги қарордан сўнг танланган усулларни амалга ошириш-га киришмоқ лозим;
• Танланган ҳаракатлар йўналишини амалга ошириш даво-мида харажатларни минималлаштиришга эришиш рискни бошқаришнинг бу босқичида риоя этилиши лозим бўлган энг асосий принципдир;
• Бошқа сўзлар билан айтганда:
• - тиббий суғурта полисини сотиб олмоқчисиз - хизмат-лари нисбатан арзон бўлган суғурта компаниясини топинг;
• - акцияларни сотиб олишга пулни жойлаштирмоқчисиз - кимнинг хизмати Сизга арзонга тушади: ўзаро фондни бошқарувчи компанияникими ёки брокерники? Шуни аниқ-ланг-да, кейин қарорни қабул қилинг.

5. Натижаларни баҳолаш: бунинг учун нима қилиш керак? Нималарга эътибор бермоқ лозим?

• Рискни бошқариш ўзаро боғлиқли динамик жараён бўлиб, унда қабул қилинган қарор доимо таҳлил қилиниши ва қайта кўриб чиқилиши керак;
• Вақт ўтади, ҳолатлар ўзгаради ва улар ўзлари билан ўзгаришларга олиб келади: рискларнинг янги турлари ёки мавжуд рискларга тегишли бўлган янги маълумотлар пайдо бўлади, ёки рискларни бошқариш стратегияси арзонлашади;
• Мисоллар:
• - ёлғиз бўлганингизда ҳаётни суғурталашдан воз кечгансиз; вазият ўзгарди – уйландингиз, фарзандлар пайди бўлди. Бу олдинги қарорингизнинг ўзгаришига олиб келади;
• - ёки акцияларда жойлаштирилган ўз инвестициялар портфе-лингиздаги ҳиссани ўзгартириш тўғрисида қарор қабул қилишингиз мумкин.