Ўрта махсус, касб-хунар

IX-БОБ. БУРҒИЛАШ РЕЖИМИ
 
Бурғилаш режимининг асосий катталикларини танлаш. 
 
Бурғи – тоғ жинсларининг қаттиқлиги, ғоваклиги, ўтказувчанлиги, 
бурғилаш эритмасининг хоссалари, қудуқ туби двигателининг тавсинифи, 
роторнинг таснифини ҳисобга олган ҳолда танланади. Юқори абразивли тоғ 
жинсларини бурғилаш учун бурғилар:
1) емиришга чидамли ва катта ишчи юзага эга бўлиши;
2) тоғ жинсларини катта хажмда парчалаш учун минимал алоқа 
майдонига эга бўлиши;
3) Гидромониторли тешикларга эга бўлиши керак.
Бурғилаш режимини лойихалаш. Қудуқни чуқурлаштириш темпини 
аниқловчи асосий омиллар стохастик (эхтимоллик) табиатига эга. Шунинг 
учун янги майдонларда дарҳол оптимал бурғилаш режимини танлаш қийин 
бўлади. Янги майдонларда биринчи қудуқларни бурғилаш учун қўшни 
майдонлардан олинган бурғилаш натижалари, геологик шароитни ҳисобга 
олган ҳолда лойихаланади, кейин эса қидирув ва таянч қудуқларидан 
олинган маълумотлар билан аниқлаштирилади. 
Қидирув ва таянч қудуқларини бурғилашда майдоннинг геологик 
тузилиши, қудуқ кесимида кутиладиган мушкулотлар, қудуқдан олинган 
намуна бўйича қатлам босими, тоғ жинсларининг физик механик хоссалари 
ўрганилади. Шунга асосланиб қудуқ конструкцияси, бурғилаш режими ва 
бурғилар тури танланади. 
Бурғилаш режими катталикларини тоғ жинслари парчаланишининг 
эмперик самарадорлиги ва бурғининг иш қобилиятига қараб ҳам танлаш 
мумкин: 


n
G
f
U
,

(9.1) 
 
n
G
T
,


(9.2) 
Бу ерда: Т- бурғи таянчининг чидамлилиги. Бу усулни қўллашни 
мураккаблиги шундаки, бурғилаш давомида жуда кўп турдаги бурғилар ва 
хар хил механик ҳоссаларга эга бўлган тоғ жинслари учрайди. Тоғ 
жинсларининг механик ҳоссалари ва бурғини қудуқ туби F
к 
билан 
алоқасини ҳисобга олган ҳолда, бурғига бериладиган ўқ бўйлаб оғирликни 
топиш учун қуйидаги формуладан фойдаланамиз: 
к
ш
* F
P
G


(9.3) 
Бу ерда: