Русс нашриётига сўз боши

Ишга алоқаси бўлмаган йиллар 
Биз ҳаммамиз ишга қабул қилиш эълонларида мана бундай ёзувлар 
борлигини кўрганмиз. Зарур иш тажрибаси – 5 йил. Бу сонлар ҳақидаги 
маълумот ҳеч нарсани англатмайди. Номзоднинг иш тажрибасининг 
қандайдир энг кичик даражасини белгишлаш – шубҳасиз, ёмон фикр. Агар 
ярим йилдан бир йилгача иш тажрибасига эга номзодлар қидирилса, бунда 
бирор маъно бўлиши мумкин. Ишнинг бошланғич тушунчасини 
ўзлаштириш, ишнинг асосий тамойилларини, бу ишда қандай воситалар 
кўпроқ мос келишини англаб олиш ва шу кабиларга айнан шунча вақт етарли 
бўлади.

---

Лекин бундан кейин барча қийшиқликлар текисланади. Олти ойлик иш 
тажрибасига эга номзод билан олти йиллик иш тажрибасига эга номзод 
ўртасидаги фарқ жуда кам. Ҳақиқий фарқ одамларнинг ўзида, уларнинг 
мослашувчанлигида, индивидуал тузилишида ва ақлий қобилиятидадир.
Агар сиз барибир рақамларга таянишни хоҳласангиз, унда ўйлаб 
кўрингчи, олаётган маълумотларингизни қанчалик тўғрилигини қандай 
баҳоламоқчисиз? Беш йиллик иш тажрибаси нима дегани? Агар сиз беш йил 
олдин бирор ишнинг устида тажриба ўтказиб бир –икки ҳафта вақтингизни 
сарфлаган бўлсангиз, уни мана шу соҳадаги беш йиллик тажриба ичига 
қўшиш мумкинми? Компания қандай қилиб бу ноаниқ маълумотни текшириб 
кўра олади? 
Кимдир нима биландир қанча вақт шуғулланганини ишга алоқаси йўқ – 
муҳими уни қанчалик даражада яхши қила олишида.
Расмий таълим олганлик ҳақида унутинг 
 
Ҳеч қачон мактабда таълим олишни, ўзим мустақил ўрганишимга 
ҳалақит беришига йўл қўймаганман. 
Марк Твен 
Биз атрофда кўпгина компанияларнинг маълумот борасида талаблар 
қўйишини кўрамиз. Улар фақат олий маълумотли (баъзида муайян 
мутахассисликлар бўйича) одамларни, аъло баҳолар билан битирган ёки 
ўзлаштиришнинг маълум баллини тўплаган битирувчиларни, сертификати 
бор одамларни ёки бошқа қандайдир талабларга мос келадиган одамларни 
ишга олишади. 
Бу аҳмоқона қарор. Атрофда синфидан қатъий назар, ақлли бўлган 
одамлар тўла. Сиз бирор натижага эришиш учун сизга энг яхши 
мактаблардан бирининг битирувчилари керак деб ўйлаб хато қилманг. 
Ҳозирги вақтда Американинг 500дан ортиқ энг яхши компанияларини 
бошқарувчи 90 % директорлар Лиги Плюша
17
муассаларининг бирортасида 
ҳам бакалавр босқичини олишмаган. Бу рўйхатда Гарвардни битирганлардан 
кўра, Висконсин университетининг битирувчилари кўпроқ. Илмий соҳада 
жуда кўп вақт ўтказган мутахассилар ҳаттоки компанияга зарар етказиши 
мумкин. Университет битирувчилари яна жуда кўп нарсаларга қайтадан 
ўрганишларига тўғри келади. Илмий дунёда одамлар “хатлар ҳақида” 
ўрганган бир қанча хато дарслар: 

Хужжат қанчалик узун бўлса, улар шунчалик аҳамиятлидир; 

Совуқ, расмий оҳанг суҳбат тарзидан кўра анча яхшироқ; 

“Ақлли” сўзлар тааъсурот уйғотишда фойдаланилади; 

Ўз нуқтаи назарини ифодалаш учун бир неча саҳифа ёзиш керак; 
17
Шимолий –шарқий АҚШнинг етакчи университетлари: Корнуэлл, Гарвард, Йель, Принстон, 
Колумбийский, Браун, Колгейт, Дартмутский университет Пенсильвании 

---


Сиз ёзаётган нарсанинг таркиби қанчалик аҳамиятли бўлса, 
расмийлаштирилиши ҳам шунчалик аҳамиятга эга (агар ундан ҳам кўпроқ 
бўлмаса).
Одамлар университетда таълим олиши вақтида пайдо бўлган ёмон 
одатларидан ҳеч қутула олишмайди. Бу фақатгина академик тарздаги 
хатларга тегишли эмас. Таълим олиш пайтидаги кўпгина билимларни 
университет чегарасидан ташқарида олиш керак. 
Хулоса: “юлдузли” ўртача балли битирувчилардан кўра, ажойиброқ 
номзодлар анча кўп. Ҳар хил сабабларга кўра ўқишни ташлаган, паст ўртача 
баллар билан битирганлар, муниципал колледж
18
битирувчилари ва ҳаттоки, 
ўрта мактабнинг юқори синфида ўқийдиганларга кўпроқ эътибор қаратинг.