S. M. Sultanova, E. V. Krivoruchko, G. T. Zakirova, A. A. Baymatov temir yo‘l transporti statistikasi

5.3. Lokomotivlarni ishlatish ko‘rsatkichlari 
Lokomotivlar umumiy bosib o‘tgan masofasi (
∑
MS) harakat 
tavsifiga yoki bajarilgan ishga qarab quyidagilarga bo‘linadi: 
Chiziqli o‘tilgan yo‘l masofa ko‘rsatkichi poyezd lokomotivlarining 
peregon uchastkalarida umumiy haqiqiy bosib o‘tgan masofadir (
∑
S
M
l
). 
Bu ko‘rsatkich o‘z navbatida asosiy va yordamchi bosib o‘tilgan masofaga 
bo‘linadi: 
S
m
S
m
S
M
vs
o
l
∑
∑
∑
+
=
, lok-km 
Yordamchi bosib o‘tilgan masofa ko‘rsatkichi quyidagi unsurlardan 
iborat: 
S
m
S
m
S
m
S
m
S
m
S
m
S
M
u
s
t
g
dt
os
vs
∑
∑
∑
∑
∑
∑
∑
+
+
+
+
+
=
, lok-km 
bunda: Σ m
os
s – asosiy bosib o‘tilgan yo‘li( poyezd boshida);
Σ m
dt
S - yodamchi 2 tortishdagi ; 
Σ m
g
S - poyezd boshida bir necha lokomotivlar ichida; 
Σ m
t
S - yordamchi itarishda;
Σ m
s
S - 2 chi lokomotivlarni itarishida;
Σ m
u
S - shartli bosib o‘tilgan masofasi. 
Peregondagi poyezd lokomotivning haqiqiy bosib o‘tgan masofasi 
S
M
dv
∑
. Bekatlarda, lokomotivlar deposidagi ishlovsiz (bekor) turishda 
lokomotivlarning bosib o‘tgan masofasi uchga bo‘linadi: manyovrlarda, 
boshqa ishlarda va ish holatida ishlovsiz (bekor) turishda.
Manyovrlarda deganda, maxsus lokomotivlar faqat bekat yo‘lida 
bajarilgan ishi (
∑
S
M
m
) hisoblanadi.
Boshqa ishlarda deganda, vagonlarni yuvish, dezinfeksiya qilish 
paytida, yo‘lovchi vagonlarni suv bilan ta’minlash paytida, depoda issiq 
holda turishlar va boshqa holatlar tushuniladi (
∑
MpS
). 
Ish holatida ishlovsiz (bekor) turish deganda, aylanma va ro‘yxatga 
olish bekatidagi, bekat yo‘llarida turgan, texnik ko‘rikda turgan va boshqa 
holatlar tushuniladi( 
∑
S
M
h
).
Hisoblash uchun manyovrlar va boshqa ishlarda vaqt xarajatlarining 
shartli 1 soati taxminan 5 km o‘tilgan masofaga tenglashtiriladi. 
Ish holatida bekor turishning 1 soati taxminan 1 km masofaga 
tenglashtiriladi. 
Foydalanishdagi lokomotivlar parkining vaqt xarajatlari tashish yoki 
yordamchi ish turlari jarayonida sarflangan vaqti hisoblanadi (
∑
mt
rb
) va
quyidagi formula bo‘yicha hisoblanadi: 
∑
mt
rb 
q
∑
mt
u
lok
+ 
∑
mt
ut
lok
+ 
∑
mt
st
lok 
, lok-soat 
67

---

Bu yerda: 
∑
mt
rb
- foydalanishdagi lokomotivlar parkining vaqt harajat-lari; 
∑
mt
u
lok -
lokomotivlarning uchastkadagi ish vaqti; 
∑
mt
ut
lok - 
lokomotivlarning peregondagi vaqt xarajati; 
∑
mt
st
lok 
- oraliq bekatlardagi vaqt xarajatlari. 
Lokomotivlarning poyezd harakatidagi vaqt byudjeti quyidagilardan iborat: 
∑
mt
poyezd
lok
q
∑
mt
ob
lok
+
∑
mt
pr
lok
+
∑
mt
sm
ok
,lok-soat
Bu yerda: 
∑
mt
ob
lok - 
aylanish bekatidagi ish vaqti;
∑
mt
pr
lok -
ro‘yxatga olish deposidagi ish vaqti; 
∑
mt
sm
ok
-lokomotiv brigadalarining almashish bekatlardagi ish vaqti. 
. 
Ishlab chiqarish sikli elementlari bo‘yicha lokomotivlar vaqt 
byudjetining guruhlanishi 5.3.1-chizmada keltirilgan. 
Σm t
u
lok
qΣm t
dv
lok
+Σm t
st
lok
5.3.1-chizma. Ishlab chiqarish sikli elementlari bo‘yicha lokomotivlar vaqt byudjetining 
guruhlanishi.