S. S. Sayyidqosimov marksheyderiyada geoaxborot tizimlar

Boshqaruv darajahri

Strategik

Funksional (taktik)

Operativ

Ijrochilar

O’rtacha darajadagi menejerlari

Kvalifikatsha darajalari

Oliy zveno menejerleri

12-rasm. Boshqaruv darajalari. [36-b-62].

Geografik informatsion tizimlar tasnifi xilma-xilligi uning inson faoliyatining turli sohalarida qo‘llanilishiga sabab:

• 
  tematik va topografik xaritalar xilma-xil masalalarni yechishda zamon va makon o‘lchamidagi informatsiyalarning asosiy manbai xisoblanishi.
  
• 
  geografik va to‘g‘ri burchakli kordinatalar tizimi informatsiya uchun tayantirilgan asos bo‘lganligi;
  
• 
  kartografik tahlil - geografik qonuniyatlarni aniqlash va baholashning eng samarali usullaridan biri ekanligi;
  
• 
  xarita, sxema (tarx), planlarni tezkor, avtomatlashtirilgan usulda tayyorlanishi GAT ning asosiy funksiyalaridan bo‘lganligidir.
  

Xulosa qilib aytadigan bo‘lsak, geografik informatsion tizimlarini tasniflashning mohiyati shulardan iboratligi, ular avtomatlashtirilgan, fazoviy informatsion tizim bo‘lib, ma’lumotlarning katta to‘plamini dinamik tashkil etib, EHM vositasida xilma-xil moddalarni birlashtirishini tartibga solidi va GATdan foydalanishni qulaylashtiradi.

4. 
   GAT ning texnik vositalari
   

GAT- dasturiy-hisoblash majmui bo‘lganligi sabab uning asosini shaxsiy kompyuterlar (SHK) yoki katta kompyuterlar o‘rnatilgan ish stansiyalar tashkil etadi. (SHK) ga asoslangan tizimlarda Core i5, i7 markali har xil modifikatsiyadagi mikroprosessorlar qo‘llaniladi. Tezkor xotira (RAM) hajmi 256MB dan 8,0 gigobaytgacha (Gb), qattiq disk (Hard disk)ning hotirasi ham (1GB) dan ortiq bo‘lishi kerak [34,-b.17].
Ma’lumotlarni saqlash uchun shuningdek qo‘shimcha informatsiya tashuvchi vositalar kompakt-disk (CD), flesh-disklari qo‘llaniladi (13-rasm).
Xarita va suratlar bilan ishlash uchun monitor displeylarning ko‘rsatgichlari ham o‘ta muhim. Ekran o‘lchami 19 dyum va undan ortiq, operatsiyalarni yuqori tezlikda bajaradigan adapterli va videoxotirasi 500 Mb dan ortiq bo‘lgan displeylar maqsadga muvofiq bo‘ladi.
Grafika bilan ishlaydigan tashqi qurilmalar grafikaviy informatsiyani tizimga kiritish (raqamlash) va undan xarita, diagramma va rasm sifatida chiqarishni ta’minlaydi.
Turli xil fazoviy ma’lumotlarni raqamli formatga o‘tqazishni ta’minlah uchun maxsus texnik vositalar zarur bo‘ladi [24,-b.104]. Ular raqamli ma’lumotlarni
tizimga kiritishlari mumkin:

• 
  klaviaturadan;
  
• 
  grafikaviy ma’lumotlarni raqamili formatga o‘tkazuvchi asboblar vositasida;
  
• 
  xarita va fotosuratlardan fazoviy ma’lumotlarni avtomatik tarzda solishtirib o‘qiydigan asboblar (qurilmalar) vositasida;
  
• 
  raqamli manbalardan bevosita o‘tqazish yo‘li bilan.