Сабзавот экинларидан мўттасил ва юқори ҳосил олиб туришда маҳаллий

Ёввойи ҳолда ўсувчи гурлардан фойдаланиш. Ёввойи ҳолда ўсувчи 
ўсимликларда хўжалик учун фойдали белгилари ҳам бўлиши мумкин, шу 
нарса улардан селекция ишида фойдаланишни мақсадга мувофиқ қилиб 
қўяди. Бу ишнинг муваффақиятини биринчи галда қонкрет бир тур ирсий 
асосининг ўсимликни ўстириш шароитларига катай муносабатда бўлишига, 
унинг нечоғлик ўзгарувчангига боғлиқ. Янга экиннииг истиқболлилиги унинг 
маҳсулдор лиги, механизмлар ѐрдамида ўстириш ва ҳосилини йиғиб-териб 
олишга яроқлилиги, экиб етиштиришнинг рентабеллиги билан белгиланади. 
Еввойи ҳолда ўсувчи ўсимликлар селекция ишида икки йўналишда 
ишлатилади: 
1. Энг яхши формаларини танлаб олиш ва уларни ўстириб, етиштириш. 
Бутун ер юзида ҳаммаси бўлиб 600 дан ортиқроқ турга мансуб формалар 
сабзавот ўсимликлари тариқасида йиғиб олиниб, ўрганилади ва ишлатилади. 
Оврупо мамлакатларида салатга ишлатиладиган ўсимликлар тариқасида 
кресс-салатнинг баъзи турлари, оддий қоқи ўт, зиравор сабзавот тариқасида 
эса, оддий ва 
тукли
боршчевиқ икхи уйли кичитқон, татар хрени - катран 
ишлатилади. Марказий Осиѐда ѐввойи колда ўсувчи исмалоқ, ровоч, пиѐз, 
саримсоқ, ачамбити, дала хантали овқатта ишлатилади. ўзбекистонда 
яқинлардан бошлаб анзўр пиѐз экиладиган бўлди. 
2. Ўсимликлардан. дурагайлаги ва уларни яна ўрганиш ва танлаш учун 
фойдаланиш. Ёввойи ҳолда ўсувчи ўсимликлар аксари ўзла- рининг 
қимматли 
хусусиятларини 
(қишга 
чидамлилиги, 
касаляик- 
ларга 
бардошлилиги ва бошқаларни) авлодаарига берадиган гуѐхн би[. донор бўлиб 

---

ҳисобланади, уларкинг ўша авлодлари орасндан кейин янги навларга 
ққўйиладиган барча талабларни қондирадиган формалар танлаб олинади. 
Масалан, Ўзбекистон сабзавот -иолиз экинлари ва картошкачилик илмий-
текширши институтида қовун* ларнинг ўрта осиѐ кенжа турига мансуб 
жайдари ва селезщия навларини ярим маданий кенжа т)фга кирадигаи Кўтана 
номли нав била!! чатиштириб, Олтин тепа, Лаззатли, Олтин водий, Туе па 
деган навлар етиштирилдики, булар она наалардаи маданий кенжа туршшг 
морфологик ва биолошк белгиларни мерос. қилиб олган бўлса, донор ўрнини 
босган ярим маданий ота навдан ун-шудринг касаллигига 100% ва фўзариоз 
сўлиш касаллигига 80% чидамлиликни мерос қилиб олган.