Sadikov A. N
Download 1.66 Mb. Pdf ko'rish
|
7 sem Amaliyot Uslubiy qollanma
|
Kanal shifratorlari Kanal shifratori (KSH) taqsimlagichning chiqish zanjirlari ta’sirida taqsimlagich kirishiga parallel kodlarda keluvchi ikki xonali sonni uning chiqishida ketma-ket kod ko‘rsatuvchi ikki xonali songa o‘zgartirish uchun mo‘ljallangan. Shuning uchun KSH “VA” mantiqiy amalni bajaruvchi ikki kirishli element va “YOKI” mantiqiy amalini bajaruvchi ko‘p kirishli elementlar to‘plami (ko‘p taktli signal impulslar soni bo‘yicha) dan iborat. Mantiqiy element “VA” ni bitta kirishiga taqsimlagich chiqishidan ikkinchi kirishiga uzatish registrining mos elementidan signal beriladi. Taqsimlagich R1 (16.1-rasmga qarang) chiqishlari 1,2,...n bilan belgilangan; uzatish registori RP1 (16.1-rasmga qarang) ning ularga mos kelgan chiqishlari 1R, 2R, ...nR bilan belgilangan. 23.1-rasm. Kanal shifratorining tuzilmaviy sxemasi. Kanal shifratori chiqishlariga modulyator (M) deb ataluvchi oraliq zveno ulanishi mumkin. Modulyatorlar impuls belgilari generatorini boshqarish uchun mo‘ljallangan. Agar KSH zanjiri yetarli darajada sodda bo‘lsa va impuls belgilari generatori (GIP) ni bevosita boshqarish imkoniga ega bo‘lsa, telemexanika tizimi tarkibida modulyator zvenosi ko‘zda tutilmaydi, ya’ni M funksiyasi KSHga yuklanadi. «SKM», «CHDM», «Neva» va «Luch» tizimlarining kodli qurilmalarida kanal shifratorining «VA» elementlari o‘ziga xosligi bo‘lib, bu taqsimlagichning chiqish kontaktsizligidir, uzatish registri chiqishi sifatida uni elementlarining frontal kontaktlari qo‘llaniladi. U holda «VA» mantiqiy amali taqsimlagichdan uzatish registri relesining frontal kontakti orqali signal berishni bajarishi mumkin. Bu xususiyatni hisobga olgan holda «VA» elementlarni ulashning prinsipial sxemasi 23.2-rasmda keltirilgan. Bu rasmda «YOKI» montaj deb nom olgan ko‘p kirishli «YOKI» elementining sxemasi keltirilgan. 23.2-rasmdagi sxemada qo‘shimcha holatda modulyatorlar va impuls belgilari generatori (GIP) ko‘rsatilgan bo‘lib, ular asosan «Neva», («Luch») chastotali tizimlarida qo‘llaniladi. Endi 65-rasmdagi sxema ishlashini ko‘rib o‘taylik. Dastlabki holatda taqsimlagich «0» pozitsiyada bo‘ladi. Chiqish signali «1» (zanjir qalin chiziq bilan ko‘rsatilgan) bu pozitsiyada element AM bilan terslanadi. Shuning uchun AM chiqishida diodlar VD11 va VD12 lar orqali shuntning beruvchi kontur GIP (kontur L 2 С ) ga qo‘sxilishini ta’minlovchi tok oqib o‘tadi. Bu shunt beruvchi generator konturiga beruvchi kaskad tranzistori (TZK) bilan birgalikda belgi impulsi hosil bo‘lishining oldini oladi. Shuning uchun liniyali zanjirga hech qanday signal berilmaydi (real pauza). Faraz qilaylik, uzatish registriga 0110...1 soni bilan ifodalangan buyruqlar kiritilgan. U holda 65-rasmdagi rele kontaktlari 2R, 3R, ... nR. jipslashtirilgan. Taqsimlagich №1 pozitsiyaga qayta ulanganda «1» signali uning nolinchi chiqish zanjirida yo‘qoladi va birinchi chiqish zanjirida paydo bo‘ladi. Natijada element AM chiqishida «1» hosil bo‘ladi va shuning uchun tok AM element chiqishidan diodlar VD11 va VD12 orqali oqib o‘tmaydi. Beruvchi (generator) konturdan shunt olinadi va GIP chastotasi 2 С va L parametrlar bilan aniqlanuvchi, ya’ni (0110...1 sonining birinchi raqami) ga mos keluvchi sinusoidal tebranishlarni ishlab chiqaradigan qayta ulangan chog‘da «0» zanjir chiqishidagi «0» signal saqlanib qoladi, natijada GIP impulslarini ishlab chiqarishda davom etadi. Shunday qilib, invertor AM diod VD11, VD12 lar bilan birgalikda amplitudadagi modulyator bo‘ladi va GIP ning ishchi holatini ta’minlaydi. Taqsimlagich ikkinchi pozitsiyaga qayta ulangan holatda ikkinchi chiqish zanjirida «1» signali paydo bo‘ladi. Bu signal rele 2R ning berk kontakti orqali invertor IM ga ta’sir ko‘rsatadi va uning chiqishida «0» signal paydo bo‘ladi va u tokning diod VD8 orqali o‘tishini ta’minlaydi. Bu beruvchi konturga kondensator 1 С ni ulashni ta’minlaydi (13§ da ko‘rib o‘tilgan). U holda GIP chastotasi o‘zgaradi va u 1 С , 2 С , L, qiymatlari bilan aniqlanadi, bu esa raqam 1 (0110... sonining ikkinchi raqami)ga mos keladi. GIP chastotasini o‘zgartiruvchi invertor IM va diod VD8, chastotali modulyator deb ataladi. 23.2-rasm. Chastotali tizimning kanal shifratori va modulyatorning prinsipial sxemasi 23.2-rasmdagi sxemaning bundan keyingi taqsimlagichning qayta ulanishlaridagi ishlashi xuddi shunday holatda amalga oshadi. Download 1.66 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|