Saljuqiylar davlatining boshqaruv tizimi va harbiy, siyosiy tarixi

1194-yilda Xorazmshohlar hukmdori bo’lgan Takash sharqiy va g’arbiy Saljuqiylar davlatini tugatdi. Faqatgina Ko’niyoda (Kichik Osiyoda) Saljuqiylar davlatining bir qismi saqlab qolindi. 1308-yilda Saljuqiylar davlati butunlay tugatildi. Ushbu davlat o’rnida butun g’arb olamida mashur bo’lgan Usmoniylar imperiyasi tashkil topdi.

Saljuqiylar davlatida boshqaruv tizimi

· Sulton ul-a’zam-davlat boshlig’i, oliy hukmdor. Sultonlikda yermulk taqsimlash faqatgina sulton ixtiyorida bo’lgan.
· Bosh vazir-rais ur-ruaso yoki said ur-ruaso (boshliqlarning kattasi)-u barcha devonlar faoliyatiga rahbarlik qilgan holda xazina, moliya, soliq, davlatga tegishli bo’lgan ishlab chiqarish muassasalari ishlarini nazorat qilgan.
· Ulug’ hojib-oliy hukmdorning eng yaqin kishisi, dargoh bilan devonlar o’rtasidagi aloqalarni muvofiqlashtirib turuvchi, rasmiy qabullarni uyushtiruvchi amaldor.

Saljuqiylar davlatida boshqaruv tizimi

· Amiri xoris-oliy hukmdor chiqargan jazolar hukmlarini ijro etish bilan shug’ullanuvchi amaldor.
· Mustafiy-Devoni Istifo xizmatchisi hisoblangan. Davlatdagi moliyaviy masalalar bilan shug’ullangan.
· Mushrif- davlat kotiblari shunday atalgan.
· Saloxdor-saroydagi qurol-aslaha, ayniqsa oliy hukmdorga tegishli narsalarni saqlash bilan shug’ullanuvchi amaldor.
· Xos vakil-dargoh ishlarini boshqaruvchi amaldor.
· Janddor-sulton va dargoh xavfsizligining ta’minlovchi amaldor.
· A’lamdor-sulton bayrog’ini tutuvchi.

Saljuqiylar davlatida boshqaruv tizimi

· Sharobdor- sulton sharobxonasining boshlig’i.
· Amir-qo’shin rahbari va bosqinchilik paytida hukmdorning ma’lum hududidagi rahbari.
· Chashnegir-sultonning ovqatlanishiga ma’sul shaxs hisoblanadi. U dasturxon yozilganda sulton taomlaridan zaharlanmasligi uchun o’zi birinchi bo’lib tatib ko’rar edi.
· Miroxur-sulton otxonalari boshlig’ining lavozimi.
· Tashtdor-sulton hammomlari va hovuzlarining boshlig’i. Uning qo’l ostida bir necha g’ulom bo’lgan.
· Otabek-bu unvon bosib olingan davlatlarda vazirlik mansabiga teng bo’lgan. Otabek mansabi dastlab Alp Arslon davridan boshlab joriy qilingan.