Samarqand davlat universiteti a. B. Pardayev, S. A. Qurbonov

Shaxsi (egasi) ma‟lum gaplar 
Shaxsi (egasi) noma‟lum gaplar 
Topshiriqni oʻz vaqtida bajarishing 
kerak.
Egani tiklash mumkin: Sen. 
Topshiriqni oʻz vaqtida bajarish kerak.
Egani tiklab boʻlmaydi. 
Yaxshi oʻqishimiz lozim. 
Egani tiklash mumkin: Biz. 
Yaxshi oʻqish lozim. 
Egani tiklab boʻlmaydi. 
Ertaroq uyga borishi kerak. 
Egani tiklash mumkin: U. 
Ertaroq uyga borish kerak. 
Egani tiklab boʻlmaydi. 
Egasiz gaplarning turi 
№ 
Turi 
Misollar 
Xususiyatlari 
1 
Shaxsi (egasi) 
ma‘lum gaplar 
Sermanzara bogʻni tomosha 
qilib yurgan edim. 
1) gapda ega ishtirok 
etmaydi; 
2) 
gapda 
ishtirok 
etmayotgan 
egani 
kesimning 
shaxs-soniga 
qarab 
tiklash 
(topish) 
mumkin; 
3) gap mazmuni yakka 
shaxs 
yoki 
narsaga 
qaratilgan boʻladi. 

---

223 
2 
Shaxsi (egasi) 
umumlashgan 
gaplar 
Bilmagan ishga urinma, 
urinib tuzoqqa ilinma 
1) gapda ega ishtirok 
etmaydi; 
2) 
gapda 
ishtirok 
etmayotgan 
egani 
kesimning 
shaxs-soniga 
qarab 
tiklash 
(topish) 
mumkin; 
3) gap mazmuni barchaga 
– 
ommaga 
qaratilgan 
boʻladi. 
3 
Shaxsi (egasi) 
noma‘lum gaplar 
Har qanday ishda mashaqqat 
borligini yodda tutish kerak 
1) gapda ega ishtirok 
etmaydi; 
2) 
gapda 
ishtirok 
etmayotgan egani tiklab 
(topib) boʻlmaydi. 
 
ATOV GAP 
Atov gap – so‗zlovchi ko‗z o‗ngida biror voqea-hodisani, narsa-buyum yoki 
davrni gavdalantirishga, xotira yoki xayolida ular bilan aloqador voqea-hodisani 
tiklashga xizmat qiluvchi vosita. 
Atov gaplar shaxsi (egasi) noma‘lum gaplarning bir turi hisoblanadi. 
Atov gap bitta so‗zdan iborat bo‗lishi ham, aniqlovchi bilan kengayib kelishi 
ham mumkin:
1. Bahor. 2. Erta bahor. 
Bir soʻz bilan ifodalangan atov gaplar yigʻiq atov gap; anqlovchilar bilan 
kengayib kelgan atov gaplar esa yoyiq atov gap deyiladi.