Samarqand davlat universiteti g. S. Pardayeva tarbiyaviy ishlar metodikasi

Tarbiya tadbirini rejalashtirish va tayyorlash
Tarbiyaviy ishlarning istiqbolli rejasi asosida sinf rahbari bir hafta davomida ish rejasini tuzadi, bu esa tarbiyaviy tadbirlarni mavzusini aniqlaydi. Ushbu rejani sinf rahbarining kundaligi bilan birlashtirish maqsadga muvofiqdir.
Alohida e’tiborga molik obyekt - ta’lim tadbirini tayyorlash. Ko’pgina hollarda, tayyorgarlik jarayoni tadbirning o’zi emas, balki tarbiya ta’sirining kuchi bilan juda muhimdir. Tadbir biron - bir sababga ko’ra sodir bo’lmagan taqdirda ham tarbiya samarasi saqlanib qoladi (masalan, taklif etilgan mehmon kela olmadi va hokazo). Gordin ta’kidlashicha, sinf bilan ta’rbiyaviy ishlarni rejalashtirishning umumiy qoidasi faqat shoshma-shosharliksiz, tayyor va sifatli amalga oshirilishi mumkin bo’lgan ishlar va tadbirlar rejasi bo’lib, ular albatta bajarilishi va sinf jamoasiga ma’naviy qoniqish, muvaffaqiyat quvonchini boshdan kechirish imkonini beradi.
Har bir rejalashtirilgan ish, albatta, o’z vaqtida ishlab chiqilishi kerak, yetarli kunlar, ba’zan esa uni to’liq tayyorlash uchun haftalar kerak. Ishning tashkilotchilari va ijrochilari o’quvchilarning o’zlari bo’lsa, barqaror tarbiya samarasini olish mumkinligini hisobga olsak, jamoaviy ijodiy ishlarni tashkil etish tajribasidan foydalanish tavsiya etiladi.
Sinf rahbarlarining dastlabki ishi. Jamoaviy ijodiy ishning roli jamoa hayotida aniqlanadi, aniq tarbiyaviy vazifalar qo’yiladi; o’quvchilarga imkon qadar taklif qilinadigan ish variantlari belgilanadi; mumkin bo’lgan ishning istiqboli aniqlanadi. Ushbu bosqichda qidiruv, o’rganish ishlari olib boriladi. Agar jamoa rivojlanishning birinchi bosqichida bo’lsa, o’qituvchilar bolalarni ijtimoiy ahamiyatga ega ishlarga jalb qilishadi; agar ikkinchi bo’lsa, unda faol qidiruvga jalb qilinadi; agar uchinchi bo’lsa-jamoaning barcha a’zolari belgilangan yo’nalishlar bo’yicha qidirishadi (masalan, «sinf», «mahalla», «tabiat», «matbuot», «bolalar» va boshqalar).
Jamoaviy ijodiy ishni jamoaviy rejalashtirish. Bu jamoaning umumiy yig’ilishida amalga oshiriladi. Keyingi davr uchun jamoa hayotining umumiy rejasi tuziladi. Birinchidan, ish mikroguruhlarda tashkil etiladi, so’ngra savollar-muammolar birgalikda hal qilinadi, masalan: jamoaviy ijodiy ishni kimni tashkil qiladi? Kimga quvonch va foyda keltiradi? Kim ishtirok etadi? Kim bilan birga? Ishning oxirida mikro guruhlardan eng qiziqarli, foydali takliflar birlashtiriladi, ish kengashi saylovlari o’tkaziladi.